Güncel İçtihatlar, Yargıtay Kararları, Danıştay Kararları

Fiyat Farkı Alacağı Süre Uzatım Nedeni İle İstenebileceği-İtirazi Kayıtla İmzalanmayan Hakedişlerde Yapılan Fazla İş Dolayısı İle Fiyat Farkı İstenemeyeceği

/in /tarafından

T.C. YARGITAY

15.Hukuk Dairesi
Esas: 2011/7349
Karar: 2012/7363
Karar Tarihi: 23.11.2012

ÖZET: Asıl ve birleşen dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan verim düşüklüğü zararı ile fazla imalat bedelinin, haksız verilen gecikme cezalarının iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır. Şartname hükümleri yasa madde hükmünce delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re’sen dikkate alınması zorunludur. Hakedişe bu şekilde itiraz bulunmadığında yüklenici bakımından kesinleşmiş kabul edilir. O halde kesinleşen hakedişte yer alan cezai şartın da iadesine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.

(1086 S. K. m. 287)

Dava ve Karar: Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili Avukat M. A. Y. ile davalı vekili Avukat K. O. geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

Asıl ve birleşen dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan verim düşüklüğü zararı ile fazla imalat bedelinin, haksız verilen gecikme cezalarının iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır. Davalı yeterince süre uzatımı verildiğini, başkaca kusurları bulunmadığını belirterek davanın reddine savunmuştur. Mahkemece asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne dair verilen karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.

1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları reddedilmelidir.

2- Taraflar arasındaki uyuşmazlık 30.03.2005 tarihli kömür ocağında galeri tesisi inşaatı işine ilişkin sözleşmeden kaynaklanmıştır. Davacı yüklenici, davalı iş sahibidir. Sözleşmenin 9. maddesinde Yapım İşleri Genel Şartname (YİGŞ) ekleri arasında sayılmıştır. Yine sözleşmenin 10.2.2. maddesinde gösterilen bölümlerin 30.06.2006 tarihinde, işin tümünün işyeri teslim tarihinden itibaren 1400 gün içinde tamamlanarak geçici kabule hazır hale getirilmesi, iş bedelinin KDV hariç 14.987.206,00 $ olduğu kararlaştırılmıştır. Eldeki davada idarenin proje değişikliğinden, sendikanın engellemesinden, basıncın düşmesinden kaynaklanan nedenlerle imalat süresinde gecikme olduğu belirtilerek haksız kesilen gecikme cezasının iadesi gerektiği gibi ekipman ve makinelerin yeterli verimde çalışmaması sonucu zarara uğradıklarından bahisle zararın karşılanması istenmektedir. Davalı idarenin sebebiyet verdiği gecikme nedeniyle süre uzatımı verilmiş ise de bu sürede de inşaat tamamlanmadığından gecikme cezası uygulanmıştır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, idarece verilen sürelerin yetersiz olduğu belirtilerek toplam 560 gün ek süre verilmesi gerektiği sonucuna varılmış, bu süre içinde verim kaybı zararı hesaplanmıştır. Oysa taraflar arasındaki sözleşmenin 15.2. maddesinde yüklenici fiyat farkı verilmeyeceği, ancak mücbir sebepler veya idarenin kusuru sonucu işin bitim tarihlerinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, belirtilen kararname esaslarında fiyat farkı ödeneceği kabul edilmiştir. Görülüyor ki sözleşmede işin uzaması halinde yüklenicinin muhtemel zararının fiyat farkı ödemek suretiyle karşılanması öngörülmüş ve taraflarca kabul edilmiştir. Mahkemece bu madde hükümleri gözetilmeden bilirkişinin görüşüyle bağlı kalınarak hüküm kurulması doğru değildir.

Davacının fazla imalattan kaynaklanan alacak istemine gelince; davada idare tarafından yapılması gerekirken bir kısım işlerin, işin devamı için davacı tarafından zorunlu olarak yapıldığı, beton naklinden 281.000,00 TL, şaft imalatından 105.000,00 TL, idarenin projedeki yönlendirme hatalarından kaynaklanan göçük maliyeti karşılığı 279.180,16 TL olmak üzere toplam 665.180,16 TL alacaktan şimdilik 30.000,00 TL’si talep edilmiş, 14.06.2011 tarihli celsedeki imzalı beyanında davacı, göçük düzeltme bedelinin ödenmemesine yönelik bilirkişi raporunu kabul etmiş ve buna göre karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece asıl davaya ilişkin hüküm kısmında, davacının bu beyanı gözetilmeden, davada tümü için istenen 30.000,00 TL’nin aynen kabulüne karar verilmesi de doğru olmamıştır.

Davacının gecikme cezalarına ilişkin istemine gelince; 17 nolu hakedişte 67.262,40 $ gecikme cezası kesilmiş, davacı yüklenici itirazi kayıtla imzalamıştır. Az yukarıda değinilen sözleşme eki Yapı İşleri Genel Şartnamesi’nin 40. maddesinde yüklenicinin ara hakedişlere itirazı olduğu takdirde, imzalaması gerekir. Şartname hükümleri HUMK’nın 287. madde hükmünce delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re’sen dikkate alınması zorunludur. Hakedişe bu şekilde itiraz bulunmadığında yüklenici bakımından kesinleşmiş kabul edilir. O halde kesinleşen hakedişte yer alan cezai şartın da iadesine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.

Mahkemece yapılması gereken iş, konunun uzmanı sayılan yeniden oluşturulacak bilirkişi heyetinden, sözleşmenin 15.2. maddesi uyarınca uzayan süre nedeniyle yüklenicinin fiyat farkından kaynaklanan alacağını hesaplatmak, varsa bu miktardan yapılan ödemelerin de düşürülmesiyle kalanı kabul etmek, ayrıca fazla imalattan göçük bedeline isabet eden kısma, davadaki talep de gözetilerek isabet edeni hesaplatarak bu miktarı reddetmek, yine 17 nolu hakedişten kesilen 67.262,40 $ gecikme cezasına yönelik davasının da reddine karar vermekten ibarettir. Bu hususlar üzerinde durulmadan, eksik inceleme ve hukuki değerlendirmede hataya düşülerek verilen karar usul ve yasaya aykırı olduğundan bozulmalıdır.

Sonuç: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent gereğince hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, 900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davalıya verilmesine, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 23.11.2012 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Haciz İhbarnamelerine Süresinde İtiraz Edilmez İse Açılacak Menfi Tespit Davasının Davacı Taraf Lehine Hüküm Kurulması Halinde Yargılama Gideri Ve Vekalet Ücretinden Davalı Taraf Sorumlu Tutulamaz

/in /tarafından

T.C. YARGITAY
19.Hukuk Dairesi
Esas: 2011/1424
Karar: 2011/3669
Karar Tarihi: 22.03.2011
MENFİ TESPİT DAVASI – DAVACININ KENDİSİNE GÖNDERİLEN İHTARNAMEYE SÜRESİNDE İTİRAZ ETMEMESİ – DAVANIN AÇILMASINA SEBEBİYET VERİLDİĞİ – DAVALI YANIN YARGILAMA GİDERİ VE AVUKATLIK ÜCRETİNDEN SORUMLU TUTULMAMASI GEREĞİ
ÖZET: Davacı kendisine gönderilen ihtarnameye süresinde itiraz etmeyerek davanın açılmasına sebebiyet vermiştir. Bu nedenle davalı yanın yargılama gideri ve avukatlık ücretinden sorumlu tutulmaması gerekir.
(2004 S. K. m. 72, 89)
Dava ve Karar: Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılınedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalılardan B. Makine ve San. Ürün. Tem. ve Tic. A. Ş. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili, Bursa 2. İcra Müdürlüğünün 2005/7685 Esas sayılı icra takip dosyasında davalılardan B. A.Ş. alacaklı, diğer davalıların borçlu olduğunu, icra dosyasından gönderilen 1. ve 2. haciz ihbarnamelerine cevap verilmesine rağmen 3. haciz ihbarnamesi düzenlendiğini, oysa borçlu davalılar adına herhangi bir hesap veya mevduatın bulunmadığını belirterek, müvekkili bankanın İİK.nun 89. maddesi gereği borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı B. A.Ş. vekili, davacı bankaya gönderilen haciz ihbarnamelerine herhangi bir cevap verilmediğinden davanın açılmasına davacının sebebiyet verdiğini, yargılama giderlerinden sorumlu tutulamayacaklarını bildirerek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Diğer davalılar cevap vermemişlerdir.
Mahkemece, benimsenen bilirkişi raporuna göre davanın kabulüne, icra takip dosyasında davacıya gönderilen 13.9.2005 tarihli haciz ihbarnamesinde yazılı 10.179.43.-TL. tutarında ve davacının zimmetinde sayılı borçtan dolayı davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, hüküm davalı B. A.Ş. vekilince temyiz edilmiştir.
Davalının temyizi, aleyhlerine hükmedilen yargılama gideri ve vekalet ücretinden sorumlu olmadıklarına ilişkindir.
Davacı kendisine gönderilen ihtarnameye süresinde itiraz etmeyerek davanın açılmasına sebebiyet vermiştir. Bu nedenle davalı yanın yargılama gideri ve avukatlık ücretinden sorumlu tutulmaması gerekirken, bu yönün göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmayıp hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 22.03.2011 gününde oybirliği ile karar verildi.

Haciz İhbarnamelerinin Şirketin Ticaret Sicil Adresine TK35 e Göre Yapılabileceğine dair…

/in /tarafından

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2014/12089
K. 2014/13945
T. 12.5.2014

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Şikayetçi vekili, İİK. Mad. 89/1, 2 ve 3. haciz ihbarnamesi tebligatlarının usulsüz olduğunu ileri sürmüş, mahkemece 89/1 haciz ihbarnamesi tebligatının TK. nun 35. maddesi uyarınca tebliğe çıkartıldığı, ancak iade geldiği, bundan sonra 89/ 2 ve 3. haciz ihbarnamelerinin TK. nun 35. maddesi uyarınca tebliğ edildiği, 89/ 1 haciz ihbarnamesi usulünce tebliğ edilmediğinden diğer haciz ihbarnamelerinin de hüküm ifade etmeyeceği gerekçesi ile şikayetin kabulüne karar verilmiştir.

Takip dosyasının incelenmesinden ilk olarak 3. kişinin ticaret sicilde kayıtlı olmayan “ A.. Mah. Kadriye Beldesi, …. Sk. No: … Serik/ Antalya adresine çıkartılan 89/1 haciz ihbarnamesi tebligatının iade geldiği, bundan sonra şirketin ticaret sicilde kayıtlı adresi olan “ Kadriye Beldesi … Sk. No: ../.. Serik/ Antalya adresine çıkartılan tebligatın da iade edilmesi üzerine aynı adrese TK. nun 35. maddesi uyarınca tebligat yapıldığı görülmüştür.

Tebligat Kanunu’nun (Değişik fıkra: 11/01/2011-6099 S.K./9.mad.) 35/4. maddesi gereğince, daha önce tebligat yapılmamış olsa bile, tüzel kişiler bakımından resmî kayıtlardaki adresleri esas alınır ve bu madde hükümleri uygulanır. Anılan yasa maddesi uyarınca 3. kişi şirketin Ticaret Sicilinde kayıtlı adresine Tebligat Kanunu’nun 35. maddesi gereğince usulüne uygun olarak tebliğ edilen 89/1 haciz ihbarnamesine süresinde itiraz edilmemiş olması nedeniyle 89/2 ve 3. haciz ihbarnamelerinin de aynı adrese Tebligat Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca tebliğ edilmesi işleminde de usulsüzlük yoktur.

O halde mahkemece istemin reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.

İhtiyati Haciz Kararına Dayalı (Kambiyo Snenedi) İcra Takibi Yetkili İcra Dairesi (HGK)

/in /tarafından

T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
ESAS NO : 2014/12­681
KARAR NO : 2016/127
KARAR TARİHİ.29.01.2016
Y A R G I T A Y İ L A M I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Kayseri 3. İcra Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 24/12/2013
NUMARASI : 2013/805 ­ 2013/1032
DAVACI : C.Nak.Tarım Ürün. Tic.Ltd.Şti. vekili Av. K.E.
DAVALI : Ş. T.A.Ş.vekili Av. B.Ö.

>İHTİYATİ HACİZ KARARINA DAYALI TAKİP, BORÇLUNUN YERLEŞİM YERİNDEKİ İCRA DAİRESİNDE BAŞLATILMALIDIR

Taraflar arasındaki “takibin iptali”davasından dolayı yapılan yargılama sonunda;Kayseri 3. İcra Hukuk Mahkemesince yetki itirazının kabulüne dair verilen 24.12.2012 gün ve 2012/803 E­ 2012/769 K sayılı kararın incelenmesi davalı­alacaklı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 10.09.2013 gün ve 2013/19634 E., 2013/27929 K
sayılı ilamı ile;

(… Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;

Alacaklı tarafından Kayseri 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen ihtiyati haciz kararına istinaden Kayseri 8. İcra Müdürlüğü’nde çeke dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibi başlatılmış; örnek 10 numaralı ödeme emrinin tebliği üzerine borçlu yasal sürede icra mahkemesine yaptığı başvuru ile yetkiye itirazda bulunmuş, mahkemece; yetki itirazının kabulüne karar verilmiştir.

Somut olayda, özel hüküm olması sebebiyle uygulanması gereken İİK.nun 261. maddesi uyarınca alacaklı, mahkemeden aldığı ihtiyati haciz kararının infazını on gün içinde kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesinden istemek zorundadır. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar. Ayrıca ihtiyati haciz kararı veren mahkemece bu karar kaldırılmadıkça hükmünü icra eder. Bu durumda, alınan ihtiyati haciz kararı kaldırılmadığı sürece, İİK.nun 261. maddesi hükmü doğrultusunda alacaklının ihtiyati haciz kararını veren Kayseri 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bulunduğu Kayseri 8. İcra Müdürlüğü’nde icra takibi başlatmasında yasaya aykırılık bulunmamaktadır. O halde, mahkemece borçlunun yetki itirazının reddine karar verilmesi gerekirken anılan yasal düzenleme gözardı edilmek suretiyle yetki itirazının kabulü yönünde hüküm tesisi isabetsizdir….) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalı­alacaklı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Dava, kambiyo senetlerine mahsus takipte icra dairesinin yetkisine itiraz ve takibin iptali isteğine ilişkindir

Davacı­ borçlu vekili, alacaklı­davalı tarafından müvekkili aleyhine Kayseri 8. İcra Müdürlüğü’nün 2012/8..5 Esas sayılı dosyası ile 15.11.2012 keşide tarihli, 25000 TL’lik çekten dolayı takip yapıldığını müvekkili şirketin merkezi ve adresi ile keşide yerinin ve muhatabın Boğazlıyan İlçesi olduğunu, icra takibinde yetkili müdürlüğün Boğazlıyan İcra Müdürlüğü olduğunu, Kayseri İcra Müdürlüğünün yetkili olmadığını belirterek Kayseri 8. İcra Müdürlüğü’nün 2012/8..5 Esas sayılı dosyası ile yapılan takibin yetki yönünden iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı­alacaklı vekili; tebligat yapılmaksızın dosya üzerinden karar verilmiş olması nedeniyle cevap verememiş olup, direnme kararı öncesindeki ilk temyiz dilekçesinde ise özetle; Kayseri 8. İcra Müdürlüğü’nün 2012/8..5 Esas sayılı dosyası ile davacı aleyhine yapılan takibin dayanağının Kayseri 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2012/179 D.İş sayılı ihtiyati haciz kararı olduğunu, bu ihtiyati haciz kararı gereği Kayseri İcra Dairesi’nin yetkili hale geldiğini ileri sürmüştür.

Yerel Mahkemece; 2004 sayılı İİK nun 50. maddesinin yollamasıyla 1086 sayılı HUMK nun 12. maddesine göre ihtiyati haciz kararı alınan yer mahkemesi icra takibi yönünden de yetkili ise de 1 Ekim 2011 tarihinde Nyürürlüğe giren 6100 sayılı HMK’ da 1086 sayılı Kanunun 12. maddesine karşılık gelmek üzere herhangi bir düzenleme yapılmadığı, bu durumda 1 Ekim 2011 tarihinden sonraki takiplerde ihtiyati haciz kararı veren yer mahkemesinin bulunduğu yerdeki icra dairesi yetkisinin kaldırıldığı, HMK.nın 6. maddesine göre genel yetkili icra dairesinin yetkili olduğu, ayrıca kambiyo senetlerine mahsus alacakların, aranacak alacaklardan olup, borçlunun ikametgahı mahkemesinin yetkili olduğu, davacının yetki itirazının yerinde olduğu gerekçesiyle Kayseri İcra Dairelerinin yetkisizliğine ve talep halinde icra dosyasının Boğazlıyan İcra Dairelerine gönderilmesine karar verilmiştir.

Davalı alacaklı vekilinin temyizi üzerine karar, Özel Dairece yukarıda gösterilen nedenlerle bozulmuştur.

Yerel Mahkemece, önceki kararda direnilmiş; hükmü temyize davalı­ alacaklı vekili getirmişti

Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; İİK’nun 261. maddesi uyarınca, ihtiyati haciz kararını veren mahkemenin bulunduğu yer icra dairesinin icra takibi yönünden yetkili olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

Uyuşmazlığın çözümü için icra dairelerinin yetkisini düzenleyen mevzuatın açıklanması gerekmektedir. Bilindiği üzere icra takiplerinde yetki belirlemesi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun 50. maddesi yollaması ile 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) hükümlerine göre yapılmaktadır. Ancak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nun 447. maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca; mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 1086 sayılı HUMK’nın yapılan yollamalar, 6100 sayılı HMK’nın bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır. İİK’nın 50. maddesi “Para veya teminat borcu için takip hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun yetkiye dair hükümleri kıyas yolu ile tatbik olunur. Şu kadar ki, takibe esas olan akdin yapıldığı icra dairesi de takibe salahiyetlidir. Yetki itirazı esas hakkındaki itirazla birlikte yapılır. İcra mahkemesi tarafından önce yetki meselesi tetkik ve kati surette karara raptolunur. İki icra mahkemesi arasında yetki noktasından ihtilaf çıkarsa Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 25′ inci maddesi hükmü tatbik olunur” düzenlemesini içermektedir. Anılan bu yasa hükmünden anlaşılacağı üzere; para veya teminat borcu için yapılan takiplerde HUMK’nın yetkiye dair hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Bu hükümler, HUMK’nın 9. maddesi ila 27. maddeleri arasında düzenlenmiş olup (HMK m.5­18), çok genel bir açıklamayla bunlar; davalının ikamet mahkemesi, akdin kurulduğu yer mahkemesi, gayrimenkulün bulunduğu yer mahkemesi ve diğer yetki belirlemeleri olup, bunların içinde somut olayla ilgili olan 12. maddedeki düzenlemenin ayrıca açıklanması gerekmektedir. HUMK’nın 12. maddesinde, ihtiyati hacizden sonra haciz kararının dayanağı olan alacak davasının, haciz kararını veren mahkemede de açılabileceği belirtilmiştir. Bu yasal düzenlemenin bir
gereği olarak ihtiyati haciz kararını veren yerde bulunan icra dairesinde de İİK’nun 50. maddesi yollaması ile icra takipleri başlatılabilmekteydi. Ancak; 1086 sayılı HUMK 04.02.2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6100 sayılı HMK’nın 435. maddesi uyarınca, ek ve değişiklikleri ile birlikte tümüyle yürürlükten kaldırılmıştır. 6100 sayılı HMK’da ise HUMK’nın 12. maddesinin karşılığı bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu itibarla, HUMK’nın 12. maddesi ile düzenlenen yetki belirlemesi artık uygulanmayacaktır.
Doktrinde de aynı görüş dile getirilmiş olup; “01.10.2011 tarihinden sonra, eğer ihtiyati haciz kararını veren mahkeme HMK m.5­18 hükümlerine göre yetkili değil (yetkisiz bir mahkeme) ise, bu (yetkisiz) mahkemenin bulunduğu yerdeki icra dairesi, ihtiyati hacizden sonra yapılacak icra takipleri için yetkili değildir. Çünkü, eski HUMK 12. madde hükmü, yeni HMK’na alınmamıştır” (Baki Kuru, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2. baskı, Ankara 2013, s.179). Eş söyleyişle, İİK’nun 50. maddesi yollaması ile kıyasen uygulanması
gereken 1086 sayılı HUMK’nın 12. maddesinin karşılığı (HMK’nın 447/2. maddesi atfıyla) 6100 Sayılı HMK da bulunmadığından, ihtiyati haciz kararının uygulanmasından sonra bu kararı veren mahkemenin bulunduğu yer icra dairesi, sırf o yer mahkemesinde ihtiyati haciz kararı verilmesi nedeniyle yetkili hale gelmeyecektir.

Bu aşamada İİK’nun 261. maddesi üzerinde de durulmalıdır. Anılan yasa hükmü;

“Alacaklı, ihtiyati haciz kararının verildiği tarihten itibaren on gün içinde kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesinden kararın infazını istemeye mecburdur. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar. İhtiyati haciz kararları, 79 dan 99 uncuya kadar olan maddelerdeki haczin ne suretle yapılacağına dair hükümlere göre icra edilir. (Ek fıkra: 17/07/2003 ­ 4949 S.K./61. md.) İhtiyati haczin infazı ile ilgili şikayetler infazı yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine yapılır” şeklindedir.

Bu açıklamalar ışığında somut olayın incelenmesinde; icra takibine konu 15.11.2012 keşide tarihli, 25000 TL bedelli çek için alacaklı Ş. T.A.Ş tarafından talep edilmesi üzerine Kayseri 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2012/179 D.İş sayılı dosyası üzerinden 21.11.2012 tarihinde ihtiyati haciz kararı verilmiştir. Kayseri 8. İcra Müdürlüğü’nün 2012/8..5 Esas sayılı dosyasında Kayseri 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2012/179 D.İş sayılı dosyasında verilen ihtiyati haciz kararı ibraz edilerek 22.11.2012 tarihinde, borçlunun malları üzerine kayden haciz konulması talep edilmiş olup, borçlu şirket aleyhine kambiyo senetlerine özgü icra takibi başlatılmıştır. Ödeme emri 29.11.2012 tarihinde borçluya Boğazlıyan/Yozgat adresinde tebliğ edilmiştir. Borçlu şirketin yerleşim yeri adresinin Boğazlıyan’da bulunduğu ile takibe konu çekin Boğazlıyan’da keşide edildiği ve muhatabın da bu yerde bulunduğu konusunda uyuşmazlık bulunmamakta olup, ihtiyati haciz kararı Kayseri Mahkemesi nezdinde alınmış ve icra takibi Kayseri icra dairesinde başlatılmıştır.

Bu durumda; icra dairesinin yetkisinin İİK’nın 50. maddesi atfı ile HMK’nın genel yetki kuralları uyarınca belirlenmesi gerekir. HMK’nın 6. maddesine göre borçlu şirketin yerleşim yeri icra dairesi yetkilidir. Olayda borçlu şirketin yerleşim yeri Boğazlıyan ilçesinde bulunduğundan icra takibinin başlatıldığı Kayseri 8. İcra Müdürlüğü iş bu takip yönünden yetkisizdir. Nitekim Hukuk Genel Kurulunun 15.01.2014 gün ve 2013/12­476 E­2014/5 K sayılı ilamında da aynı ilkelere yer verilmiştir.

O halde, icra takibi yetkisiz icra dairesinde başlatıldığından yetki itirazının kabulü doğru olup, aynı hususa işaret eden direnme kararı usul ve yasaya uygun bulunduğundan onanması gereklidir. Yukarıda açıklanan nedenlerle, usul ve yasaya uygun bulunan direnme
kararının onanması gerekmiştir.

SONUÇ: Davalı/alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile direnme kararının yukarıda açıklanan gerekçelerle ONANMASINA, eksik yatırılan 4,9 harcın temyiz edenden alınmasına, 29.01.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.

İhtiyati Haciz (Çek) Yetkili Mahkeme

/in /tarafından

T.C.
Yargıtay
11. Hukuk Dairesi

Esas No:2015/13916
Karar No:2015/13698
K. Tarihi:21.12.2015

MAHKEMESİ : ASLİYE TİCARET MAHKEMESİAsliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 04/11/2014 tarih ve 2014/540-2014/540 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi borçlular vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
İhtiyati hacze itiraz eden borçlular vekili, müvekkillerinin gıyabında evrak üzerinden yapılan inceleme neticesinde ….Bankası … … Şubesi’ne ait …. tarafından hamiline keşide edilen 20.10.2014 keşide tarihli 41.000,00 TL bedelli çekten kaynaklı alacak nedeniyle ihtiyati haciz kararı verildiğini, müvekkillerinin ihtiyati hacze dayanak çekte ciranta olarak göründüğünü, müvekkil şirketin merkezi ve müvekkil ….’in yerleşim yeri adresinin …. olduğunu, mahkemenin ihtiyati haciz kararı verilmesi hususunda yetkili olmadığını, çekte yer alan imzaların müvekkil şirket yetkilisi ve müvekkil ….’e ait olmadığını ileri sürerek ihtiyati haciz kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İhtiyati haciz isteyen alacaklı vekili, itirazın yersiz olduğunu savunarak reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; ihtiyati haciz kararına dayanak yapılan çekin ….. Şubesi’ne ait olduğu, keşidecisinin …., cirantaların ihtiyati hacze itiraz eden borçlular olduğu, çekin …. Bankası …. Şubesi’ne ibraz edildiği, çekin ibraz edildiği banka şubesince ödeneceği, ibraz edilen şubenin mahkemenin yetki sınırları içerisinde bulunduğu, bu nedenle mahkemenin ihtiyati haciz kararı verilmesi yönünden yetkili sayılacağı, ihtiyati hacze yönelik diğer itirazların İİK’nın 265. maddesinde sayılan itiraz sebepleri dahilinde bulunmadığı gerekçesiyle itirazın reddine karar verilmiştir.
Kararı, ihtiyati hacze itiraz eden borçlular vekili temyiz etmiştir.
Talep, çeke dayalı ihtiyati haciz kararına itiraz istemine ilişkin olup, mahkemece itiraz eden borçlular vekilinin yetkiye dair itirazının reddine karar verilmiştir.İİK’nın 258. maddesinde ihtiyati hacze 50. maddeye göre yetkili mahkeme tarafından karar verileceği belirtilmiş, aynı yasanın 50. maddesiyle “Para veya teminat borcu için takip hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun yetkiye dair hükümleri kıyas yolu ile tatbik olunur.
Şu kadar ki, takibe esas olan akdin yapıldığı icra dairesi de takibe salahiyetlidir.” şeklindeki düzenleme uyarınca ihtiyati hacizde yetkili mahkemenin belirlenmesi hususunda HMK’nın yetkiye ilişkin hükümlerine atıfta bulunulmuştur.Kambiyo senetlerinden doğan alacaklar aranacak alacak niteliğinde olduğundan bu alacaklar için 6098 sayılı TBK’nın 89/1. (818 Sayılı BK’nın 73/1) hükmü uygulanamaz. Çekten kaynaklanan borcun alacaklısı borçlunun yerleşim yerinde, birden fazla borçlu bulunması halinde borçlulardan birinin yerleşim yerinde, çekin keşide yerinde, ödeme yerinde (6102 sayılı TTK’nın 781/2 fıkrası uyarınca çekte açıklık yoksa, muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yer ödeme yeri sayılır. Muhatabın ticaret unvanı yanında birden fazla yer gösterildiği takdirde, çek, ilk gösterilen yerde ödenir. Böyle bir açıklık ve başka bir kayıt da yoksa, çek muhatabın merkezinin bulunduğu yerde ödeme yeri sayılır.) ihtiyati haciz talebinde bulunabilir.
Somut olayda, ihtiyti hacze konu çek …. Şubesi’ne ait olup dosya kapsamındaki belgelerden çekin keşidecisi olan borçlu ….’in yerleşim yerinin …., itiraz eden borçlular …’in yerleşim yeri ile ….’nin merkezinin … olduğu anlaşılmaktadır. Açıklanan bu hususlar karşısında çekin ibraz edildiği banka şubesinin yargı sınırları dahilinde yer alan mahkemenin ihtiyati haciz kararı verilmesi hususunda yetkisi bulunmamaktadır. Bu durum karşısında ihtiyati hacze yetki yönünden itiraz eden borçlular … ile ….’nin itirazının kabulü yerine yazılı gerekçeyle reddi doğru olmamış bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz eden ihtiyati hacze itiraz eden borçlular vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün ihtiyati hacze itiraz eden borçlular … ve …. yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 21/12/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Emekli Maaşına İcra Takibi Yapmadan Bankanın Bloke Koyarak Krediyi Kesmesi-Görevli Mahkeme Kararı

/in /tarafından

YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
ESAS: 2014/2414
KARAR: 2014/8123
MAHKEMESİ : …TÜKETİCİ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada …Tüketici Mahkemesi’nce verilen 10/10/2013 tarih ve 2012/133-2013/846 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, davalı banka ile müvekkili arasında yaklaşık 20 sene evvel yapmış oldukları bir kredi sözleşmesi bulunduğunu, yapılan kredi sözleşmesinden kaynaklanan borcun tahsili amacıyla davalı banka tarafından hiçbir bildirim yapılmadan müvekkilinin Bağ-kur emekli maaşı hesabına bloke koyularak ve bu hesaptan borcun ödenmesini yaptığı kesintilerle tahsil ettiğini, davalı bankanın kesinleşmiş bir icra takibi olmadan müvekkilinin maaş hesabından bildirimsiz kesintiler yaparak müvekkilini zarara uğratan faaliyetlerde bulunduğunu iddia ederek davalı banka aleyhine 5.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesini ve yapılan blokaj ve kesinti uygulamasına son verilmesine dair ihtiyati tedbir kararı verilmesini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davalı banka tarafından yapılan 6.000,00 TL’lik kesintinin her bir kesinti tutarının kesintinin gerçekleştiği tarihten itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte hesaplanarak davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davacının halen bankaya borcu bulunduğunu, takas mahsup hakkının kullanıldığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece, tüm doya kapsamına göre; taraflar arasındaki kredili bankomat kart sözleşmesinin 10. maddesindeki bankaya hesaptan tahsil, rehin, hapis ve mahsup yetkisi veren düzenlemelerin tüketicinin aleyhine olan ve tüketiciyi külfete sokan sözleşme hükmünün tüketici ile ayrıca müzakere edilerek kararlaştırılmadığı için haksız şart biçiminde olduğu, tüketicinin maaş hesabına konulan blokenin yerinde olmadığı, İİK’nın 83/a maddesi ve 5510 sayılı Kanun’un 93. maddesine göre davalı bankanın davacının emekli maaşı hesabına koymuş olduğu blokenin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

1- Dava, kredili bankomat kart sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.

4822 sayılı Kanun’la değişik 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 3/e maddesinde tüketicinin, “mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kişiyi”, 3 (h) bendinde tüketici işleminin “mal veya hizmet piyasalarında tüketici ile satıcı-sağlayıcı arasında yapılan her türlü hukuki işlemi” ifade edeceği, aynı yasanın ikinci maddesinde ise bu kanunun, birinci maddede belirtilen amaçlarla mal veya hizmet piyasalarında tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü tüketici işlemini kapsayacağı belirtilmiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının davalı banka ile akdettiği kredili bankomat kart sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, 6762 sayılı TTK’nın 4/6. maddesi uyarınca, bankalar ve ödünç para verme işleri kanunlarında tanzim olunan hususlardan doğan hukuk davaları, ticari dava sayılacağından, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un uygulanmasını gerektirir bir husus yoktur. Ayrıca, görevle ilgili düzenlemeler kamu düzenine ilişkin olup, taraflar ileri sürmese de yargılamanın her aşamasında resen gözetilir.
Bu itibarla, mahkemece tüketici mahkemesi sıfatıyla karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.

2- Bozma sebep ve şekline göre, davalı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, kararın BOZULMASINA, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 30.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
ESAS: 2014/1727
KARAR: 2014/8473

MAHKEMESİ : E… 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada E… 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 12/11/2013 tarih ve 2013/158-2013/584 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkilinin davacı bankada emekli maaş hesabı bulunduğunu, davalı bankanın 2008 yılından beri hiç bir yasal dayanağı bulunmamasına karşın maaş hesabına bloke koyarak hesabındaki paraları çektiğini, yapılan işlemin 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 121. maddesine aykırı olduğunu ileri sürerek maaş hesabına konan blokenin kaldırılmasına 2008 yılından beri müvekkiline ödenmeyip hesaptan çekilen paralara ilişkin fazlaya dair haklar saklı kalmak üzere 10000.00 TL’nin el konulduğu tarihten itibaren davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, müvekkili ile davacı arasında 27.12.2007 tarihli Bireysel Kredi Sözleşmesi imzalandığını, sözleşme kapsamında kredi kullanan davalının bir kısım taksitleri ödemediğini, ihtilafın tüketici kredisinden kaynaklı olması nedeniyle davaya bakmaya Tüketici Mahkemelerinin görevli olduğunu, aksinin düşünülmesi halinde ise bankacılık işleminden kaynaklanan ihtilaf nedeniyle davanın Ticaret Mahkemesinde görülmesi gerektiğini, taraflar arasında akdedilen kredi sözleşmesinin 8. maddesi gereğince davacının müvekkiline hesaptan tahsil yetkisi verdiğini, bu nedenle yapılan işlemde usulsüzlük bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; özel kanunlardaki istisnai durumlar hariç hiç kimsenin icra yolu dışında kendi alacağını tahsil edemeyeceği, davalı bankanın bu hususta ayrıcalığının bulunmadığı, icra takibi dışında davacıya ait hesaptan kendi alacağını tahsil etmesinin yasal dayanağının bulunmadığı, ancak davacı vekilinin davacının maaşından ¼ oranında banka alacağına mahsuben kesinti yapılmasına rızaya ilişkin kabul beyanında bulunduğu, mahkemenin her iki tarafın çıkarlarını gözetmek durumunda olduğu, davacının bankaya olan borcunu ödemediğinin tartışmasız olduğu, davalı bankanın haksız olarak davacının maaş hesabından kestiği paraların davacıya iadesine karar verilmesi durumunda davalı bankanın takas definde bulunabileceği gerekçesiyle davacıya ait maaş hesabına konan blokenin ¾ oranında kaldırılmasına, davacının alacak isteminin reddine karar verilmiştir.

Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.

Dava, bankacılık hukukundan kaynaklanan alacak istemine ilişkin olup, mahkemece davalının görev hususuna ilişkin itirazları reddedilip işin esası incelenmek suretiyle yazılı şekilde karar verilmiştir. Ancak, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesinde tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde, öngörülen hususlardan doğan hukuk davalarının ticari dava olduğu, 5/2. maddesinde bir yerde asliye ticaret mahkemesi varsa asliye hukuk mahkemesinin görevi dahilinde bulunan ve bu kanunun 4. maddesi hükmünce ticari sayılan “davalara”, asliye ticaret mahkemesinde bakılacağı, 5/3. maddesinde ise asliye ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi ve diğer hukuk mahkemeleri arasındaki ilişkinin görev ilişkisi olduğu, bu durumda göreve ilişkin usul hükümleri uygulanacağı belirtilmiştir. Görev hususu kamu düzeninine ilişkin olup yargılamanın her safhasında mahkemece resen gözetilmelidir.

Bu itibarla mahkemece, uyuşmazlığın bankacılık hukukundan kaynaklanan ticari dava niteliğinde olduğu hususu gözetilerek görevsizlik kararı verilmesi gerekirken işin esasının incelenmesi doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir.

2-Bozma sebep ve şekline göre taraf vekillerinin sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.

SONUÇ:Yukarıda (1) numaralı bentte gösterilen nedenlerle taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararın taraflar yararına BOZULMASINA, (2) numaralı bentte gösterilen nedenlerle taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, ödedikleri temyiz peşin harcın istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 05.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Emekli Maaşına Banka Tarafında Bloke Konulması-Muvafakatin Geçersiz Olduğuna Dair

/in /tarafından

T.C.
YARGITAY
11.Hukuk Dairesi
2015/6326 E.  ,  2015/7422 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ   : BODRUM 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
(TİCARET MAHKEMESİ SIFATIYLA)
TARİHİ          : 20/05/2014
NUMARASI     : 2013/353-2014/236

Taraflar arasında görülen davada Bodrum 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 20/05/2014 tarih ve 2013/353-2014/236 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı; BANKA ile aralarında akdedilen kredi sözleşmesi hükümlerine dayanarak davalı BANKA tarafından EMEKLİ maaşını aldığı hesap üzerine BLOKE konulduğunu, EMEKLİ maaşına haciz konulamayacağını, haczi caiz olmayan bir malın haczedilebilirliği hakkında alacaklı ile yapmış olduğu anlaşmanın geçerli olmadığını ileri sürerek EMEKLİ MAAŞI üzerindeki blokenin kaldırılmasını ve hesaptaki paranın tarafına ödenmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili; blokenin kredi sözleşmesinden kaynaklanan ve hem borçlu davacı hem de BANKA tarafından kabul edilmiş hükümler çerçevesinde borçlunun borcuna mahsuben rehin ve hapis hakkına dayanak konulduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece iddia, savunam ve tüm dosya kapsamına göre; kredi sözleşmesi hükümlerine dayanarak davalı BANKA şubesi tarafından kredi geri ödemelerini geciktiren davacının SGK’dan aldığı EMEKLİ maaşına BLOKE konulduğu, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu 121. maddesi uyarınca, bu kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklar ile sağlanan yardımların haczedilemeyeceği İcra İflas Kanunu 83. maddesi uyarınca borçlunun, hacizden önceki bir dönemde haczi caiz olmayan bir malın haczedilebileceği hakkında alacaklı ile yapmış olduğu anlaşmanın geçersiz olduğu, davacının imzaladığı kredi sözleşmesinin rehin ve hapis hakkına ilişkin 15. maddesinin maaş üzerinde davacının tasarrufunu engelleyici nitelikte olup Borçlar Kanunu 19 ve 20. maddeleri uyarınca geçersiz olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile davacının davalı BANKA nezdinde bulunan EMEKLİ maaşının yattığı hesap üzerindeki blokenin kaldırılmasına, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte BLOKE edilmiş miktarın davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davalı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 405,00 TL temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 01/06/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
2014/1259 E.  ,  2014/8673 K.

“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : SÖKE SULH HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 21/10/2013
NUMARASI : 2013/140-2013/907

Taraflar arasında görülen davada Söke Sulh Hukuk Mahkemesi’nce verilen 21/10/2013 tarih ve 2013/140-2013/907 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi .. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı, EMEKLİ maaşını davalı bankanın Söke Şubesi’nden aldığını, 23.06.2009 tarihinde aynı bankadan tüketici kredisi kullandığını, krediyi kullanırken imzaladığı belgelere dayalı olarak davalının 1.415 TL tutarındaki EMEKLİ maaşından 504 TL’na BLOKE işlemi uyguladığını, bu işlemin yasalara aykırı olduğunu ileri sürerek,EMEKLİ maaşına uygulanan blokenin kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının müvekkili bankadan çektiği krediye teminat olarak aldığı EMEKLİ maaşından aylık kredi taksiti kadar çekilmesine önce muvafakat ettiğini, daha sonra işbu davayı açtığını, davacının bu tutumunun MK’nun 2. maddesine aykırı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, 5510 sayılı Yasa’nın 93. maddesinde 17.04.2008 tarihinde yapılan değişiklik ile muvafakat edilmesi halinde EMEKLİ maaşının haczinin mümkün olduğu, davacının tüketici kredisini kullanmış olduğu tarihte EMEKLİ maaşından kredinin tahsili konusunda BANKA lehine tam yetki ile muvafakat verdiği, bu nedenle maaşından yapılan kesintilerin haksız olmadığı, hesap üzerindeki blokenin 2011 yılı temmuz ayında kaldırıldığı, bu nedenle davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, davacının davasını açtığı tarihte haksız olduğu anlaşıldığından ve davalı taraf kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT gereğince davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmiştir.
Kararı, davacı temyiz etmiştir.
1-Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Ancak mahkemece, 5510 sayılı Yasa’nın 93. maddesi gereğince muvafakat edilmesi halinde EMEKLİ maaşının haczinin mümkün olduğu, davacının davalı BANKA ile kredi sözleşmesi imzalarken kredi taksitlerinin, EMEKLİ maaşından tahsili konusunda davalı bankaya muvafakat verdiği bu nedenle yapılan kesintilerin haklı olduğu kabul edilerek, dava konusuz kalsa da, davacı dava açmakta haksız olduğundan davalı yararına vekalet ücretine hükmedilmişse de; 5510 sayılı Yasa’nın 93. maddesi uyarınca gelir aylık ve ödeneklerin, 88. maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyeceği, bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine yönelik taleplerin, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedileceği öngörülmüştür. Yine İİK 83/a maddesi uyarınca haczi caiz olmayan mallar ve haklar ve kısmen haczi caiz olan şeyler bakımından aynı Yasa’nın 82-83 maddesinde yazılı mal ve hakların haczedilebileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar muteber değildir. Somut olayda da davacı davalı BANKA ile imzaladığı kredi sözleşmesi sırasında muvafakat vermiş olup, bu muvafakat İİK’nın 83/a maddesi gereğince geçersizdir. Bu itibarla, davalı bankanın davacının EMEKLİ maaşından yaptığı kesintiler haksız olduğu halde mahkemece aksi yöndeki yazlı gerekçe ile yapılan kesintilerin haklı olduğu, davacının dava açmakta haksız olduğu gerekçesiyle, davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenle davacı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, 07.05.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
2014/15994 E. , 2014/17253 K.

“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : İSTANBUL 4. TÜKETİCİ MAHKEMESİ
TARİHİ : 21/05/2013
NUMARASI : 2012/1443-2013/426

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 4. Tüketici Mahkemesi’nce verilen 21/05/2013 tarih ve 2012/1443-2013/426 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı, davalı bankadan tüketici kredisi kullandığını, kredi borcunun SGK’dan almakta olduğu EMEKLİ maaşından tahsil edildiğini, maaş hesabının bir başka bankaya aktarılması yönündeki talebinin ise davalı BANKA tarafından yerine getirilmediğini, tahsil işlemine ilişkin sözleşme hükmünün haksız şart teşkil ettiğini ileri sürerek, EMEKLİ MAAŞI üzerindeki BLOKE işleminin kaldırılmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının davalı bankadan Erenköy ve Çemenzar şubeleri arasında 26/08/2010 tarihli 30.000,00 TL bedelli, 14/12/2010 tarihli 2.000,00 TL bedelli ve 17/03/2011 tarihli 2.500,00 TL bedelli üç adet bireysel kredi kullandığı kredilere ilişkin genel kredi sözleşmesi hükümleri uyarınca müvekkilinin, davacının hesabına yatırılan para üzerinde mahsup, hapis ve rehin hakkının bulunduğunu, müvekkilince bu hakkın kullanıldığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; davacıya ait EMEKLİ maşı üzerinde haciz yada BLOKE işleminin bulunmadığı, taraflar arasında düzenlenen bireysel kredi sözleşmelerine dayalı olarak davacının davalı bankadan üç kez kredi kullandıktan sonra maşına BLOKE konulduğu, davacının kredi kullanırken EMEKLİ maşı üzerine haciz konulmasına muvaffakat ettiği, ayrıca EMEKLİ maaşının başka BANKA hesabına aktarılması yönündeki tasarruf yetkisinin, SGK’ya ait olduğu ve talebin karşılanmasının sonuca etkili olmayacağı, bu haliyle davalı bankanın kredi alacaklarını tahsil amacı ile davacı borçlunun muvaffakatı doğrultusunda maaş hesabından kesinti yapması yönündeki işlemde sözleşme hükümleri ve yasal düzenlemelere aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı temyiz etmiştir.
1-Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacının sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Ancak mahkemece, 5510 sayılı Yasa’nın 93. maddesi gereğince muvafakat edilmesi halinde EMEKLİ maaşının haczinin mümkün olduğu, davacının davalı BANKA ile kredi sözleşmesi imzalarken kredi taksitlerinin, EMEKLİ maaşından tahsili konusunda davalı bankaya muvafakat verdiği bu nedenle yapılan kesintilerin haklı olduğu kabul edilerek, davanın reddine karar verilmişse de; 5510 sayılı Yasa’nın 93. maddesi uyarınca gelir aylık ve ödeneklerin, 88. maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyeceği, bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine yönelik taleplerin, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedileceği öngörülmüştür. Yine İİK 83/a maddesi uyarınca haczi caiz olmayan mallar ve haklar ve kısmen haczi caiz olan şeyler bakımından aynı Yasa’nın 82-83 maddesinde yazılı mal ve hakların haczedilebileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar muteber değildir. Somut olayda da davacı davalı BANKA ile imzaladığı kredi sözleşmesi sırasında muvafakat vermiş olup, bu muvafakat İİK’nın 83/a maddesi gereğince geçersizdir. Bu itibarla, davalı bankanın davacının EMEKLİ maaşından yaptığı kesintiler haksız olduğu halde mahkemece aksi yöndeki yazılı gerekçe ile yapılan kesintilerin haklı olduğu, davacının dava açmakta haksız olduğu gerekçesiyle, davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenle davacı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, 10.11.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Banka İcra Takibi Yapmadan,Kredi Borcu İçin Kredi Taksit Miktarını Maaşından Kese Bilme Hakkının Olduğu Kararı

/in /tarafından

T.C.
YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
Esas No: 2014/31871
Karar No: 2015/1258
Karar Tarihi: 26.1.2015

> KREDİ KARTI BORCU SEBEBİYLE EMEKLİ MAAŞINA KONULAN BLOKENİN KALDIRILMASI ( Davacı Tarafından İmzalanan Sözleşmelerde Borcun Ödenmemesi Halinde Banka Nezdinde Bulunan Tüm Alacakları Mevduat ve Hesapları Üzerinde Bloke Hapis Mahsup ve Takas Etme Yetkisi Davalı Bankaya Vermiş Olduğu – SGK’dan Aldığı Maaşın Kesilmesine Kredi Geri Ödemelerinin Maaşı Üzerinden Yapılmasına Muvafakat Ettiği/Haksız Şart Olarak Kabul Edilemeyeceği )

> HAKSIZ ŞART ( Kredi Kartı ve Kredi Borcu Sebebiyle Emekli Maaşına Bloke Konulması – Davacı Sözleşmenin Her Sayfasını Ayrı Ayrı İmzalamış Olup Serbest İradesi İle Sözleşme Şartlarına Uygun Olarak Kredi Borcu Taksitlerinin Maaşından Kesilmesi İçin Talimat Verdiğine Göre Sözleşmenin Söz Konusu Hükmünün Müzakere Edilerek Kararlaştırılmadığının Söylenemeyeceği )

> SÖZLEŞMENİN HER SAYFASININ AYRI AYRI İMZALANMASI ( Kredi Kartı ve Kredi Borcu Sebebiyle Emekli Maaşına Bloke Konulması – Davacı Sözleşmenin Her Sayfasını Ayrı Ayrı İmzalamış Olup Serbest İradesi İle Sözleşme Şartlarına Uygun Olarak Kredi Borcu Taksitlerinin Maaşından Kesilmesi İçin Talimat Verdiğine Göre Sözleşmenin Söz Konusu Hükmünün Müzakere Edilerek Kararlaştırılmadığının Söylenemeyeceği/Haksız Şart Olarak Kabul Edilemeyeceği )

> İYİNİYET KURALI ( Kredi Kartı ve Kredi Borcu Sebebiyle Emekli Maaşına Bloke Konulması/Davacı Tarafından İmzalanan Sözleşmelerde Borcun Ödenmemesi Halinde Banka Nezdinde Bulunan Tüm Alacakları Mevduat ve Hesapları Üzerinde Bloke Hapis Mahsup ve Takas Etme Yetkisi Davalı Bankaya Vermiş Olduğu – SGK’dan Aldığı Maaşın Kesilmesine Kredi Geri Ödemelerinin Maaşı Üzerinden Yapılmasına Muvafakat Ettiği/Davacının Taksitlerin Maaşından Ödenmesini İhtirazi Kayıtsız Kabul Edip Daha Sonra Dava Açıp Kesinti Bedelini Geri İstemesi Hakkın Kötüye Kullanılması Olup İyiniyet Kurallarıyla Bağdaşmayacağı )

5510/m. 93
2004/m. 82, 83
4721/m. 2

ÖZET : Davacı, Kredi kartı borcu nedeniyle emekli maaşı hesabına konulan blokenin kaldırılmasını istemiştir. Davacı kredi kartı üyelik sözleşmesi imzaladıktan sonra bireysel kredi sözleşmelerini imzalayarak davalı bankadan kredi kullanmıştır. Davacı tarafından imzalanan sözleşmelerde ve aynı tarihli alınan taahhütnameler ile borcun ödenmemesi halinde banka nezdinde bulunan tüm alacakları, mevduat ve hesapları üzerinde bloke, hapis, mahsup ve takas etme yetkisini davalı bankaya vermiş olup, SGK dan aldığı maaşının kesilmesine kredinin geri ödemelerinin maaşı üzerinden yapılmasına da muvafakat etmiştir. Davacı sözleşmeden dönmediğine göre borcu ne şekilde ödeyeceğini de açıklamamıştır. Bankada bu taahhüde inanarak başka teminat istemeden davacıya krediyi kullandırmıştır. Davalı banka sözleşme hükümlerine göre kesinti yapmıştır. Davacının bankadan aldığı kredi borcunu sözleşme şartlarına uygun olarak ödememesi halinde sözleşme gereğince kullandırılan kredinin teminatı olarak maaşından kesinti yapılmasını kabul etmesi ve diğer teminat öngören hükümlerin sözleşmeye konulmasına rıza göstermesinin haksız şart olarak kabulü mümkün değildir. Davacı sözleşmenin her sayfasını ayrı ayrı imzalamış olup, serbest iradesi ile sözleşme şartlarına uygun olarak kredi borcu taksitlerinin bankadan aldığı maaşından kesilmesi için talimat verdiğine göre artık sözleşmenin söz konusu hükmünün müzakere edilerek kararlaştırılmadığı söylenemez. Bankanın yaptığı işlemin sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerin dürüstlük kuralına aykırı düşecek şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olduğu kabul edilemez. Davacının bankadan kullandığı kredi borcunu sözleşme şartlarına uygun olarak ödemesi zorunludur. Davacının taksitlerin maaşından ödenmesini ihtirazı kayıtsız kabul edip daha sonra dava açıp kesinti bedelini geri istemesi hakkın kötüye kullanılması olup iyiniyet kurallarıyla bağdaşmaz.

DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı, davalı bankadan emekli maaşı aldığını kredi kartı borcu nedeniyle maaşına bloke konulduğunu hesabına konulan blokenin kaldırılmasını istemiş, son celse davasını ıslah ederek 3450,62 TL nin davalıdan tahsilini talep etmiştir. Davalı, davacının takip borçlusu olduğunu hesabında bloke olmadığını savunmuştur.

Mahkemece, blokenin kaldırılmasına, bilirkişi incelemesi sonucu fazladan kesilen 3450,62 TL nin davacıya iadesine karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının kredi kartı ile bankadan kullandığı tüketici kredilerini ödememesi üzerine emekli maaşına bloke konulup konulmayacağı, ödenen bedellerin geri istenip istenemeyeceğine ilişkindir. Bilindiği üzere 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı yasanın 56.maddesi ile değişik 5510 sayılı yasanın 93.maddesine göre “Bu kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler 88.maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.” İİK.nun 83/a maddesindeki “İİK.nun 82 ve 83. maddelerinde yazılan mal ve hakların haczolunabileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar muteber değildir” hükmüne karşın, 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5838 Sayılı Kanunun 32.maddesi ile değişik 5510 Sayılı SGK.nun 93/1.maddesinde, “bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin taleplerin, borçlunun muvafakati yok ise, icra müdürü Tarafından reddedileceği” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu hükmün İİK.nun 83/a maddesine göre daha özel düzenleme içerdiği ve takip hukukuna göre icra takibinin kesinleşmiş olması şartıyla haciz sırasında veya hacizden sonra 5510 Sayılı Yasanın 93.maddesi kapsamındaki gelir, aylık ve ödeneklerin haczine ilişkin verilen muvafakatin geçerli olacağı, bu durumda borçlunun haciz sırasında veya haciz işleminin gerçekleşmesinden sonraki dönemde borçlu haczedilmesi mümkün olmayan mal ve haklarla ilgili olarak bu hakkından vazgeçebileceği, sözleşme hukukuna göre bu yasağın kesin olmadığı, yasanın tarafların iradesine ağırlık vererek muvafakat yoluyla emekli aylıklarına bloke konulmasına, borcun başka teminatlara başvurulmadan ödenmesine imkan sağladığı, böylece tarafların sözleşme ile belirledikleri hükmü ortadan kaldırmadığı anlaşılmaktadır. Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında; davacı az yukarıda zikredilen yasal düzenlemeler yürürlükte iken 4.2.2010 tarihli kredi kartı üyelik sözleşmesi imzaladıktan sonra sırasıyla 29.04.2010 tarihli 8000 TL, 27.01.2011 tarihli 5500 TL, 28.12.2011 tarihli 6200 TL bedelli bireysel kredi sözleşmelerini imzalayarak davalı bankadan kredi kullanmıştır. Davacı tarafından imzalanan sözleşmelerde ve aynı tarihli alınan taahhütnameler ile borcun ödenmemesi halinde banka nezdinde bulunan tüm alacakları, mevduat ve hesapları üzerinde bloke, hapis, mahsup ve takas etme yetkisini davalı bankaya vermiş olup, SGK dan aldığı maaşının kesilmesine kredinin geri ödemelerinin maaşı üzerinden yapılmasına da muvafakat etmiştir. Davacı sözleşmeden dönmediğine göre borcu ne şekilde ödeyeceğini de açıklamamıştır. Bankada bu taahhüde inanarak başka teminat istemeden davacıya krediyi kullandırmıştır. Davalı banka sözleşme hükümlerine göre kesinti yapmıştır. Hemen belirtilmelidir ki davacının bankadan aldığı kredi borcunu sözleşme şartlarına uygun olarak ödememesi halinde sözleşme gereğince kullandırılan kredinin teminatı olarak maaşından kesinti yapılmasını kabul etmesi ve diğer teminat öngören hükümlerin sözleşmeye konulmasına rıza göstermesinin haksız şart olarak kabulü mümkün değildir. Zira davacı yürürlükteki bu Yasaları bilerek sözleşmenin her sayfasını ayrı ayrı imzalamış olup, serbest iradesi ile sözleşme şartlarına uygun olarak kredi borcu taksitlerinin bankadan aldığı maaşından kesilmesi için talimat verdiğine göre artık sözleşmenin söz konusu hükmünün müzakere edilerek kararlaştırılmadığı söylenemez. Ayrıca bankanın yaptığı işlemin sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerin dürüstlük kuralına aykırı düşecek şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olduğu kabul edilemez. Davacının bankadan kullandığı kredi borcunu sözleşme şartlarına uygun olarak ödemesi zorunludur.. Davacının taksitlerin maaşından ödenmesini ihtirazı kayıtsız kabul edip daha sonra dava açıp kesinti bedelini geri istemesi hakkın kötüye kullanılması olup iyiniyet kurallarıyla bağdaşmaz.(TMK m.2) Tüketici haklı bir sebep olmadan sözleşmeyi tek taraflı feshedemez, ifası yapılmış bedellerin iadesini isteyemez, bu şekilde edimin tek taraflı geri istenmesi de hukuken himaye göremez. Aksi halde; kredi isteyen kişinin mali durumu ve maaş gelirine göre borcunun ödenebileceği güvencesiyle kredi veren bankanın alacağının imkansızlaşması, kötü niyetli bir kredi borçlusunun borcunu hiç ödememesi gibi bir sonuç doğacaktır. Hal böyle olunca mahkemece uyuşmazlığın sözleşmeye bağlılık, ahde vefa ilkesi ve tarafları bağlayan sözleşme hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.

SONUÇ : Yukarıda izah edilen sebeplerle davalının temyiz isteğinin kabulüne hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan 25,20 TL harcın istek halinde iadesine, 26.01.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/47024
KARAR NO : 2016/1396

MAHKEMESİ: Finike Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla)
TARİHİ : 17/09/2014
NUMARASI: 2012/441-2014/366
DAVACI : Osman Sonsuz vekili avukat İsmail Doğan Tunçbilek
DAVALI : Ziraat Bankası A.Ş. Turunçova Şubesi vekili avukat Muhammet Doğan Özcan

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı, davalı bankadan tüketici kredisi kullandığını, taksitlerin maaş hesabından alındığını, bloke işleminin kaldırılması konusunda şifahi ve yazılı taleplerinin Banka tarafından dikkate alınmadığını, noterden çektiği ihtarnameye olumsuz cevap verildiğini, emekli maaşını alamadığı için yakınlarından aldığı borçları ödeyemez duruma geldiğini ileri sürerek emekli maaşına uygulanan tüm işlemlerin iptalini ve bu işlemlerin uygulandığı tarihten itibaren kesinti yapılan emekli maaşından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 2.000 TL’nin yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı banka, usulüne uygun tebligata rağmen davaya cevap vermemiştir.

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı banka tarafından temyiz edilmiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının davalı bankadan kullandığı muaccel hale gelmiş tüketici kredisi taksitlerinin bloke edilen emekli maaşından alınıp alınamayacağı, emekli maaşına bloke konulup konulmayacağı, ödenen bedellerin geri istenip istenemeyeceğine ilişkindir.

Bilindiği üzere, 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı yasanın 56. maddesi ile değişik 5510 sayılı yasanın 93. maddesinde “Bu kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının Genel Sağlık Sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler 88. maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.” hükmü bulunmaktadır.
İİK’nun 83/a maddesindeki “İİK’nun 82 ve 83. maddelerinde yazılan mal ve hakların haczolunabileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar muteber değildir.” hükmüne karşın, 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5838 Sayılı Kanun’un 32. maddesi ile değişik 5510 Sayılı SGK’nun 93/1. maddesinde, “bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin taleplerin, borçlunun muvafakati yok ise, icra müdürü tarafından reddedileceği” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu hükmün İİK’nun 83/a maddesine göre daha özel düzenleme içerdiği ve takip hukukuna göre icra takibinin kesinleşmiş olması şartıyla haciz sırasında veya hacizden sonra 5510 Sayılı Yasa’nın 93. maddesi kapsamındaki gelir, aylık ve ödeneklerin haczine ilişkin verilen muvafakatin geçerli olacağı, bu durumda borçlunun haciz sırasında veya haciz işleminin gerçekleşmesinden sonraki dönemde borçlu haczedilmesi mümkün olmayan mal ve haklarla ilgili olarak bu hakkından vazgeçebileceği, sözleşme hukukuna göre bu yasağın kesin olmadığı, yasanın tarafların iradesine ağırlık vererek muvafakat yoluyla emekli aylıklarına bloke konulmasına, borcun başka teminatlara başvurulmadan ödenmesine imkân sağladığı, böylece tarafların sözleşme ile belirledikleri hükmü ortadan kaldırmadığı anlaşılmaktadır.

Somut olayda, davacı sırasıyla 04.11.2011 tarihli 60 ay vadeli 22.500 TL, 16.08.2012 tarihli 60 ay vadeli 7.000 TL bedelli bireysel kredi sözleşmelerini imzalayarak davalı bankadan kredi kullanmıştır. Davacı tarafından imzalanan sözleşmelerde ve aynı tarihli alınan taahhütnameler ile borcun ödenmemesi halinde banka nezdinde bulunan tüm alacakları, mevduat ve hesapları üzerinde bloke, virman, hapis, mahsup ve takas etme yetkisini davalı bankaya vermiş olup, SGK’dan aldığı maaşının kesilmesine kredinin geri ödemelerinin maaşı üzerinden yapılmasına da muvafakat etmiştir. Sözleşmede Bankaya hesaptan tahsilat yetkisi de verilmiştir. Davacı sözleşmeden dönmediğine göre borcu ne şekilde ödeyeceğini de açıklamamıştır. Bankada bu taahhüde inanarak başka teminat istemeden davacıya krediyi kullandırmıştır.

Öte yandan davalı banka, kesintileri kredi sözleşmesine istinaden yapmıştır. İcra müdürü tarafından yapılmış bir haciz de bulunmamaktadır. Bu durumda davacının ihtarname tarihine kadar da blokeli hesaptan tahsilat yapılmasına karşı çıkmadığı dikkate alındığında borcun ödenmemesi üzerine bankanın, davacının emekli maaşına bloke konulacağına dair hükmüne dayanarak kesinti ve tahsilat yapmasında hukuka aykırılık bulunmadığının kabulü gerekir.
Hemen belirtilmelidir ki davacının bankadan aldığı kredi borcunu sözleşme şartlarına uygun olarak ödememesi halinde sözleşme gereğince kullandırılan kredinin teminatı olarak maaşından kesinti yapılmasını kabul etmesi ve diğer teminat öngören hükümlerin sözleşmeye konulmasına rıza göstermesinin haksız şart olarak kabulü de mümkün değildir. Zira davacı yürürlükteki bu Yasaları bilerek sözleşmenin her sayfasını ayrı ayrı imzalamış olup, serbest iradesi ile sözleşme şartlarına uygun olarak kredi borcu taksitlerinin bankadan aldığı maaşından kesilmesi için talimat verdiğine göre artık sözleşmenin söz konusu hükmünün müzakere edilerek kararlaştırılmadığı söylenemez.

Ayrıca bankanın yaptığı işlemin sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerin dürüstlük kuralına aykırı düşecek şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olduğu kabul edilemez. Davacının bankadan kullandığı kredi borcunu sözleşme şartlarına uygun olarak ödemesi zorunludur. Davacının taksitlerin maaşından ödenmesini ihtirazı kayıtsız kabul edip daha sonra dava açıp kesinti bedelini geri istemesi hakkın kötüye kullanılması olup iyiniyet kurallarıyla bağdaşmaz(TMK m.2). Tüketici haklı bir sebep olmadan sözleşmeyi tek taraflı feshedemez, ifası yapılmış bedellerin iadesini isteyemez, bu şekilde edimin tek taraflı geri istenmesi de hukuken himaye göremez. Aksi halde; kredi isteyen kişinin mali durumu ve maaş gelirine göre borcunun ödenebileceği güvencesiyle kredi veren bankanın alacağının imkânsızlaşması, kötü niyetli bir kredi borçlusunun borcunu hiç ödememesi gibi bir sonuç doğacaktır.

Hal böyle olunca mahkemece uyuşmazlığın sözleşmeye bağlılık, ahde vefa ilkesi ve tarafları bağlayan sözleşme hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan 60,20 TL harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-2 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 25/01/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
13. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO : 2014/46348
KARAR NO : 2016/5863 Y A R G I T A Y İ L A M I
MAHKEMESİ: Adana 1. Tüketici Mahkemesi
TARİHİ : 14/10/2014
NUMARASI: 2014/383-2014/2214
DAVACI : Bülent Durukan vekili avukat Hülya Erçandırlı
DAVALI : Vakıflar Bankası A.Ş vekili avukat Sebahattin Bekis

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı, davalı bankadan ihtiyaç kredisi kullandığını ancak geri ödemede aksama olunca davalı bankanın herhangi bir takip ve tedbir kararı olmaksızın aynı şubedeki maaş hesabına bloke konularak kredi ödemeleri için kesinti yapılmasının haksız şart niteliğinde bulunduğunu, kabul edilse bile maaşının tamamını kapsayamayacağını bildirerek haksız blokenin kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Dosyanın incelenmesinde; davacının, davalı bankadan 2013 yılında ihtiyaç kredisi kullandığı, aynı bankada maaş hesabının da bulunduğu, ihtiyaç kredisine ilişkin sözleşmenini 9.maddesinde,banka nezdinde bulunan tüm hesaplarının ve alacaklarının davalı banka tarafından bu kredi için rehnedildiği ve bankanın hapis, mahsup ve takas yapma hakkının bulunduğunun kararlaştırılmıştır.Davacının davalıya verdiği taahhütname ile de bankanın verdiği ihtiyaç kredisinin düzenli olarak ödenmesi bu amaçla bankaya ödeme talimatı verilmesi,taksit karşılığının kredi hesabında bulunmaması helinde,davalı banka nezdindeki diğer hesapları ve alacakları üzerinde bankanın bloke koyma ve takas ve mahsup etme yetkisinin verildiği anlaşılmaktadır.Buna göre,davalı bankanın kredi sözleşmesi ve davacıdan alınan taahhütname kapsamında kredi borcunun teminatı olarak gösterilen davacının davalı banka nezdindeki maaş hesabına bloke konularak kesinti yapılması haksız şart niteliğinde değildir.Zira, sözleşme ile kararlaştırıldığı gibi ayrıca taahhütname ile de taahhüt edilmiştir.Aksine kabulü halinde, kredi isteyen kişinin mali durumu ve maaş gelirine göre borcunun ödenebileceği güvencesiyle kredi veren bankanın alacağının imkansızlaşması, kötü niyetli kredi borçlusunun borcunu hiç ödememesi gibi bir sonuç doğacaktır.Davacının serbest iradesi ile kabul edip onayladığı sözleşme hükümlerine göre davalı banka maaş hesabına bloke koyarak kredi borcunun tahsili yoluna gidebilecektir.Ancak bu yetkinin İİK. nunda belirtilen yasal oranlar aşılmaksızın kullanılması gerekir.

Mahkemece, İİK. Nunda belirtilen yasal oranlar gözetilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya yakırı olup bozmayı gerektirir.

SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenle kararın davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/1 maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/02/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Kredi Kartı Borcu Nedeniyle Emekli Maaşına Bloke, İlgili Kanun Maddeleri

/in /tarafından

YARGITAY 19. Hukuk Dairesi
2015/3108 E.
2016/6583 K.

MAHKEMESİ : … Asliye Hukuk Mahkemesi(Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla)

Taraflar arasındaki istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

– K A R A R –

Davacı, .. ili … ilçesi … şubesinden aldığı emekli maaşına 2013 yılı Şubat ayından itibaren bloke konulması nedeni ile … Tüketici Hakem Heyetine başvurduğunu ve hakem heyeti tarafından 1.600 TL’nin yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verildiğini, bu karara davalının mahkeme nezdinde yaptığı itirazın reddine karar verildiğini, hakem heyeti kararının infazı talebinin yerine getirilmediğini ileri sürerek davalı banka tarafından 2013 yılı Şubat ayından bu yana kesilen emekli maaşının kesinti tarihinden yasal faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davacının takibe düşmüş kredi kartı ve takibe düşmemiş iki adet başka kredisinin bulunduğunu, sözleşmenin 9. maddesi gereğince davacının bankaya maaş kesintisi için yetki verdiğini ve bunun haksız şart olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Mahkemece yapılan yargılama sonunda, taraflar arasındaki kredi kartı sözleşmesinin 22. maddesindeki hükmün davacı aleyhine olduğu ve müzakere edilmeden davacı tüketici açısından bağlayıcı olmayacağı, davacı tüketicinin emekli maaş hesabından kredi borcu nedeniyle bankanın yapmış olduğu kesintinin haksız olarak yapıldığı ve davacıya iadesinin gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.

Dava konusu uyuşmazlık davacının hamili olduğu kredi kartı ile yapmış olduğu harcamaların ödenmemesi nedeniyle davalı banka tarafından hesabın kat edilmesi sonrası alacağın tahsili için başlatılan ve itiraz edilmeksizin kesinleşen icra takibine davacının emekli maaşından kesinti yapılıp yapılamayacağına ilişkindir.

Alacak banka kredi kartından kaynaklanmakta olduğundan somut olayda 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun uygulanması gerektiği kuşkusuzdur. Taraflar arasında düzenlenen kredi kartı üyelik sözleşmesinin 22. maddesinde kart hamili tarafından bankaya emekli maaşı üzerinde rehin ve hapis hakkı tanınmıştır. Diğer yandan 5510 sayılı Kanunun 93. maddesinde borçlunun muvafakati halinde emekli maaşı üzerine haciz uygulanabileceği öngörülmektedir. Hal böyle olunca davacının emekli maaşında kesinti yapılmasına muvafakat ettiği ve olayda 4077 sayılı Yasanın uygulanma yeri bulunmadığı gözetilerek davanın reddi gerekirken, delil takdirinde ve yasa yorumunda hataya düşülerek yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, 14/04/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Önalım Hakkına Dayalı Tapu İptali Ve Tescil İstemi-Hakkın Kötüye Kullanılması-Hiç Kimsenin Kendi Muvazaasına Dayanamayacağı-Tapudaki Satış Bedeli

/in /tarafından

T.C
Yargıtay
HUKUK GENEL KURULU

2014/292 E.  ,  2015/1544 K.

Taraflar arasındaki “tapu iptali ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ordu 1. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen 18.02.2013 gün ve 2011/408 E., 2013/92 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 14.Hukuk Dairesinin 24.06.2013 gün ve 2013/7494 E., 2013/9716 K. sayılı ilamı ile;
(“…Dava, önalım hakkı nedeniyle davalı adına kayıtlı payın iptali ve davacı adına tescili istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Davacı vekili, davacının 1393 ada 1 parsel sayılı taşınmazda paydaş olduğunu dava dışı İsmet Güler’in 11.05.2011 tarihinde dava konusu taşınmazdaki 1/3 payını davalıya 27.000,00 TL bedelle sattığını, davacıya noterden bildirim yapılmadığını öne sürerek tapudaki satış bedeliüzerinden önalım hakkını kullanmak istediklerini belirtmiş ve dava harcını bu bedel üzerinden yatırmıştır.
Davalı vekili, davalının dava konusu taşınmazdaki payının gerçek satış değerinin 93.000,00 TL olduğunu, tapuda düşük gösterildiğini savunmuştur.
Önalım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü şahsa satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisini veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile de kullanılabilir hale gelir.
Önalım hakkının kullanılması ile bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım hakkını kullanan paydaş bu payı satın almak isterken tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masraflar toplamından oluşan önalım bedelini depo etmesi gerekir.
Mahkemece, davalının bedelde muvazaa savunması kabul edilerek, davalının satın aldığını belirttiği değer üzerinden davacıya önalım hakkı tanınmıştır. Davalı, resmi memur önünde yapılan satış akdinin tarafı olduğundan davacıya karşı bedelde muvazaa iddiasında bulunamaz ve davalının bu savunması dinlenmez. Bu durumda mahkemece, payın tapudaki satış bedeli olan 27.000,00 TL ile tapu harç ve masraflardan oluşan önalım bedelini depo etmek üzere davacıya uygun bir önel verilerek oluşacak sonuca göre işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken bu husus gözetilmeksizin yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmediği…)
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davacı vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, önalım hakkı nedeniyle tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, davacının, Ordu Merkez Karapınar Mahallesi 1393 ada 1 parsel sayılı taşınmazda 1/3 oranında pay sahibi olduğunu, davalının önceki paydaş İsmet Güler’den 1/3 payı 27.000,00TL bedelle 11/05/2011 tarihinde satın aldığını, davacıya noter kanalı ile bildirimde bulunulmadığını, Türk Medeni Kanunu’nun 734.maddesi gereğince süresi içerisinde yasal önalım hakkını kullanmak istediğini, davalıya satılan payın satış bedeli ve tapu masraflarını davacının yatırmaya hazır olduğunu belirterek, dava konusu 1393 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki davalı adına kayıtlı 1/3 payın iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davalının dava konusu payı 93.000,00TL bedelle satın aldığını, davalının bütün işlemlerin 93.000,00TL üzerinden yapıldığı inancında olduğunu, iradesinin sakatlandığını, davalının rayiç bedel belgesi üzerinde yazan 27.000,00TL’nin tapuda satış bedeli olduğunu satıştan sonra belediyede emlak değerini beyan edeceği sırada öğrendiğini belirterek taşınmazın gerçek satış bedelinin toplanacak delil ve belgelere göre tespitini, davacının yargılama sırasında dava konusu taşınmazın gerçek değeri olan 93.000,00TL üzerinden önalım hakkını kullanmak istemesi halinde davayı kabul ettiklerini, davacının önalım hakkını tapuda gösterilen 27.000,00TL üzerinden kullanmak istemesi durumunda davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; davacının dava konusu taşınmazdaki 1/3 hissesini taşınmazın önceki maliki Mustafa Güler’den 14/01/2008 tarih 511 yevmiye numaralı satış işlemi ile 90.000,00 TL bedelle satın aldığını, yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporuna göre davaya konu temlik işlem tarihi olan 11/05/2011 tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazın 1/3 hissesinin rayiç değerinin 116.607,00 TL, tespit tarihi itibarıyla ise, 126.489,00 TL olduğunu, davacının, davaya konu edilen satış işleminden yaklaşık üç sene önce 90.000,00 TL bedelle edindiği aynı miktar taşınmaz hissesini, şufa hakkının tanıdığı yasal düzenleme ve kurallardan istifade ile taşınmazın satış tarihindeki gerçek değerinin çok altında kalan resmi senette yazılı bedel üzerinden şufa hakkını kullanmayı talep ve dava etmesinin hakkın açıkça kötüye kullanılması mahiyetinde olduğunu, davacı tarafın duruşmada 93.000,00TL üzerinden şufa hakkını kullanmayacağını, bildirdiğinden davanın reddine dair verilen karar davacı vekilinin temyizi üzerine; Özel Dairece yukarda başlık bölümünde metni aynen yazılı olan karar ile bozulmuş; mahkemece, önceki gerekçeler tekrar edilmek suretiyle direnme karar verilmiştir.
Direnme kararını davacı vekili temyize getirmektedir.
Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; dava konusu taşınmazda 1/3 payı 14.01.2008 tarihinde tapuda 90.000,00TL satış bedeli göstererek satın alan davacının, aynı taşınmazda 1/3 payı 11.05.2011 tarihinde 27.000,00TL satış bedeli göstererek davalının satın alması durumunda davacının tapuda gösterilen 27.000,00TL satış bedeli üzerinden şufa hakkı kullanmak istemesinin hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, davalının bedelde muvazaa iddiasının dinlenip dinlenemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Devir Hakkının Kısıtlamaları” üst başlığı altında “yasal önalım hakkı” kenar başlıklı 732. maddesi; “Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması hâlinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler.” hükmünü içermektedir.
Aynı kanunun 734. maddesi;“Önalım hakkı, alıcıya karşı dava açılarak kullanılır. Önalım hakkı sahibi, adına payın tesciline karar verilmeden önce, satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini, hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür.” hükmünü taşımaktadır.
Bu noktada öncelikle, muvazaa kavramı üzerinde durulmasında yarar vardır. İrade ve beyan arasında bilerek yaratılan uyumsuzluk şeklinde tanımlanan muvazaa, pozitif hukukumuzda Borçlar Kanunu’nun 18. maddesinde düzenlenmiştir.Mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 18. maddesinde “bir aktin şekil ve şartlarını tayinde, iki tarafın gerek sehven, gerek akitteki hakiki maksatlarını gizlemek için kullandıkları tabirlere ve isimlere bakılmayarak, onların hakiki ve müşterek maksatlarını aramak lazımdır” ifadeleri mevcut olup, daha çok sözleşmenin yorumuyla ilgili olduğundan, öğreti ve uygulamada muvazaa kapsamlı olarak incelenmiş ve belirli kurallara bağlanmıştır.(Benzer hükme de 6098 sayılı TBK’nın 19. maddesinde yer verilmiştir.)
Gerek öğretide, gerek uygulamada muvazaa, mutlak ve nispi muvazaa şeklinde iki gruba ayrılmaktadır. Tapu harcını az ödemek için gerçek bedelin görünüşteki(resmi) sözleşmede az gösterilmesi şeklinde geçekleştirilen muvazaa ise nispi muvazaanın bir türü olan sözleşme koşullarında muvazaadır.Burada gerçek satış bedeli gizlenmekte görünüşteki sözleşmede bedel gerçek bedelden az gösterilmektedir.Yani görünüşteki sözleşmenin sadece bedeli değiştirilmektedir.Muvazaa sözleşmenin tamamında değil bir bölümündedir.Bedelde muvazaa olarak gerçekleşen bu durumda sözleşme geçerli kabul edilmiştir.Taraflar tapuda yapılan tescil işlemi ile sözleşmeyi ifa ettiklerine ve bu sözleşmenin koşullarını yerine getirip ana unsurlarını gerçekleştirdiklerine göre bedelde muvazaa iddiasını ileri sürerek sözleşmenin iptalini istemeleri “hakkın kötüye kullanılması” olarak değerlendirilmektedir(Eraslan Özkaya, İnançlı işlem ve Muvazaa Davaları, Ankara, Mayıs 2015,sayfa187).
Diğer taraftan şufa hakkını kullanan paydaşa karşı satış bedelinde muvazaa bulunduğu, gerçekte bedelin daha fazla olduğu, sözleşmenin taraflarından biri (alıcı) tarafından ileri sürülmesi de hakkın kötüye kullanılması teşkil eder(Eraslan Özkaya, İnançlı işlem ve Muvazaa Davaları, Ankara, Mayıs 2015, sayfa197).
Somut olaya gelince; davacı, dava konusu 1393 ada 1 parsel sayılı taşınmazda paydaş olduğunu, dava dışı İ… 11.05.2011 tarihinde dava konusu taşınmazdaki 1/3 payını davalıya 27.000,00 TL bedelle sattığını, tapudaki satış bedeli üzerinden önalım hakkını kullanmak istediğini belirterek davalı adına kayıtlı 1/3 payın iptali ile adına tescilini istemiştir.
Davalı ise dava konusu payı gerçekte 93.000,00TL bedelle satın aldığını ancak tapuda satış bedelinin 27.000,00TL olarak gösterildiğini sonradan öğrendiğini, şufa hakkının ancak gerçek bedel üzerinden kullanılabileceğini ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Davalı, dava konusu taşınmazdaki 1/3 payın satışına ilişkin 11.05.2011 tarih 7471 yevmiye numaralı satış akdinin tarafı olduğundan ve hiç kimse kendi muvazaasına dayanamayacağından davalının bedelde muvazaa iddiasında bulunması açıkça hakkın kötüye kullanmasıdır.
Bu itibarla, mahkemece dava konusu payın tapudaki satış bedeli olan 27.000,00 TL ile tapu harç ve masraflardan oluşan önalım bedelini depo etmek üzere davacıya uygun bir önel verilerek oluşacak sonuca göre işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken bu husus gözetilmeksizin yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru değildir.
Hal böyle olunca, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
S O N U Ç : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Dairenin bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine 10.06.2015 gününde oybirliği ile karar verildi.