Karayollları Trafik Kanununda ki Değişikliklerin Getirmiş Olduğu Yenilikler
26.04.2016 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6704 sayılı (torba) yasası ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 90, 92, 97 ve 99. Maddelerinde önemli değişiklikler yapılmıştır.
Genel olarak yapılan değişikliklerle tazminat hukukunda, tazminatın belirlenmesinde usul ve esasları önemli ölçüde değiştirmiştir. Diğer taraftan zorunlu mali sorumluluk sigortasının poliçe teminatı kapsamı dışında tutulan hususlar genişletilmiştir. Değişiklik yapılan maddeleri o maddenin başlığı adı altında inceledik .
Maddi ve manevi tazminat
| Madde 90 – (Değişik:14/4/2016-6704/3 md.)
Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu Kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. |
|
Gerekçesi Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası motorlu araç işletilmesinden kaynaklanan hukuki sorumluluk rizikosu için borçlar hukuku hükümlerinden ayrı olarak yaptırılan bir sorumluluk sigortasıdır. Motorlu araç işletilmesi ve bu faaliyete bağlı olarak yaptırılan zorunlu sorumluluk sigortasının genel hükümlerden ayrı olarak özel esaslarla düzenlenmesi dikkate alınarak bu sigorta kapsamındaki tazminatlara uygulanacak kurallar öncelikle söz konusu özel esaslara bırakılmış, özel esaslarda kural bulunmayan durumlarda genel esasların uygulanacağı açıklığa kavuşturulmuştur. |
|
Eski Metni (Maddi ve manevi tazminat: Madde 90 – Maddi tazminatın biçimi ve kapsamı ile manevi tazminat konularında Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.) |
Maddenin eski metninde maddi ve manevi tazminatın belirlenmesine ilişkin esaslar yönünden Borçlar Kanunu’nun haksız fiillere ilişkin hükümlere atıf yapılmasına rağmen yeni düzenlemede zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında tazminatların belirlenmesinde, öncelikle Karayolu Trafik Kanunu ve genel şartlarda ki usul ve esaslar uygulanacaktır. Kanun da ve genel şartlarda hüküm bulunmayan hususlarda Türk Borçlar Kanunu haksız fiillere ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Tazminatların belirlenmesinde genel şartlara atıf yapılmasında kanun koyucunun kanaatimce amacı tazminatın hesaplanmasında oluşacak tereddütleri azami ölçüde genel şartlar ile düzenlemek ve çıkabilecek sorunları ise kanunun değiştirilmesinde ki zorluklar nedeniyle genel şartlar ile daha kolay ve pratik bir şekilde çözmektir.
Özetlemek gerekir ise trafik kazası nedeniyle doğan zararların ZMSS tarafından karşılanacak tazminat miktarlarını belirlerken;
- Öncelikle Karayolu Trafik Kanunun da ki hükümler,
- Genel şartlarda ki hükümler,
- KTK ve genel şartlarda olmayan hükümler yönünden TBK hükümleri
Uygulanacaktır. Tazminatın hesaplanmasında ki esasların kanunda düzenleme yapmak varken genel şartlara atıf yapılması, Hazine müsteşarlığının genel şartlar ile rahatlıkla tazminatı belirleyen esaslar üzerinde düzenleme yapabilmesi kişilerin kanuni güvenceden yoksun bırakacağı eleştirileri yapılabilir. Ancak önceki uygulamada atıf yapılan Borçlar Kanunu tazminat hesaplama esaslarını genel esaslar çerçevesinde düzenlemiş olması nedeniyle bu esasların belirlenmesi mahkemelere bırakılmıştır. Mahkemeler ise aktüer bilirkişilerin raporlarını yeterli denetlememesi nedeniyle birbirinden farklı hesaplamalarla adeta tazminat hesaplama esasları bilirkişilerin inisiyatifine bırakılmış durumdadır. Yaşam tablosu, destek pay esası, gelirin belirlenmesi, kadının evlenme şansı, çocukların destek yaşları ve desteklenme yaşları gibi esasların denetlenmesinin bütün yükü Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’ne bırakılmış durumdadır.
Özel durumlar ayrık olmak üzere tazminatın belirlenmesinde ki usul ve esaslar net bir şekilde ortaya konması, tazminatların herkes tarafından rahatlıkla hesaplanmasını sağlayacak ve kanaatimce bir çok uyuşmazlık yargı önüne gelmeden çözülecektir. Sigortacı kendisine başvuran hak sahiplerinin alabileceği tazminat miktarını herkesçe bilinen kriterler ile hesaplamasını yapacak, hak sahipleri ise belirli olan esaslar çerçevesinde alabileceği tazminatın kendisine teklif edilen tazminat olduğunu gördüğü noktada dava açmaktan vazgeçecektir. Belki de böylece taraflarcar her yıl milyonlarca liranın yargı giderleri, vekalet ücretleri ve faiz giderleri ödemesi önlenecektir.
Zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalan hususlar
| Madde 92 – Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadırlar.
a) İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği talepler, b) İşletenin; eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler, c) İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara ilişkin talepler, d) Bu Kanunun 105 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorumluluk sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya yarış denemelerindeki kazalardan doğan talepler, e) Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar, f) Manevi tazminata ilişkin talepler. g) (Ek: 14/4/2016-6704/4 md.) Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri, h) (Ek: 14/4/2016-6704/4 md.) İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri, i) (Ek: 14/4/2016-6704/4 md.) Bu Kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler. |
| Gerekçesi
Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası bir sorumluluk sigortasıdır. Bu sigortada araç işletenin sorumluluğu güvenceye alınmakta, zarar görenlere genel hükümler yanında özel kurallara bağlı olarak sigorta güvencesi sunulmaktadır. Söz konusu sigorta işletenin sorumluluğunu konu almakta olup, işletenin sorumluluğunun varlığına bağlı olarak güvence sunmaktadır. Uygulamada zorunlu sorumluluk sigortasının açıklanan içeriğinde görülen tereddütlerin izalesi amacıyla teminat kapsamı dışında kalan haller açıklığa kavuşturulmaktadır. |
|
Eski Metin (Zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalan hususlar: Madde 92 – Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadırlar. a) İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği talepler, b) İşletenin; eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler, c) İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara ilişkin talepler, d) Bu Kanunun 105 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorumluluk sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya yarış denemelerindeki kazalardan doğan talepler, e) Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar, f) Manevi tazminata ilişkin talepler.) |
Bu maddeye eklenen (g), (h) ve (i) fıkraları ile zorunlu mali sorumluluk sigortası teminat kapsamı dışında kalan haller genişletilmiştir. Eklenen fıkralar:
g) Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri,
h) İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri,
i) Bu Kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler.
Maddeye eklenen (g) fıkrası ile “Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri” ni ZMSS poliçe teminatı kapsamı dışında tutmuştur. Maddede adı geçen “hak sahipleri” sigortalı aracın kusurlu hareketi nedeniyle zarar gören üçüncü kişilerdir. İşte zarar gören üçüncü kişiler zararın ortaya çıkmasında kendi kusurları varsa, kendi kusurları oranında ZMSS dan tazminat talep edemeyeceklerdir. Örneğin sigortalı araç sürücüsü %70, zarar gören araç sürücünün kusuru %30 ise hak sahibi sürücü ancak zararının %70’ni poliçe limiti kapsamında ZMSS dan talep edebilecektir. %30 luk kısmı talep etmesi mümkün değildir. Ancak gerek sigortalı araç içinde ki yolcu gerekse karşı araçta ki yolcuların zarar görmesi durumunda yolcuya kusur atfedilemeyeceği için müteselsil sorumluluk gereği zararının tamamını poliçe limiti kapsamında ZMSS dan talep edebilecektir. Ancak yolcuların müterafik kusuru varsa, yada hatır taşıması gibi durumlar varsa hakim tarafından TBK 51 ve 52. maddeleri gereği tazminattan belli bir oranda indirim yapılacaktır.
Eklenen (h) fıkrasında “İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri” ZMSS poliçe teminat kapsamı dışında tutulmuştur. Sigortalının trafik kazası sonucu üçüncü kişilere verdiği zararın riskini üstlenen zorunlu mali sorumluluk sigortası sigortalısının sorumlu olmadığı durumlarda sigortacıda sorumlu olmayacaktır. Örneğin sigortalının kusursuz olması, kazanın mücbir sebepten kaynaklanmış olması durumunda sigortalı zarar gören üçüncü şahıslara karşı nasıl sorumlu değilse sigortacıda doğan zararlardan sorumlu olmayacaktır. Sürücü desteğin kendi kusuruyla oluşan trafik kazasında ölmesi nedeniyle desteğinden yoksun kalanlar, sigortalı desteğine nasıl tazminat başvurusunda bulunamayacaklarsa sigortacıya da başvuramayacaklardır. Nitekim gerekçede de buna vurgu yapılarak sigortacının getirdiği güvencenin sigortalının tazminat ödeme riski olduğu, sigortalının böyle bir riski yoksa sigortacıda sigortalıda olmayan riski üstlenmek durumunda kalmayacaktır.
Eklenen (i) fıkrasında “Bu Kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler” ifadesi ile genel şartlarda sigorta teminatı dışında sayılan haller kanun kapsamında zorunlu mali sorumluluk sigortası teminat kapsamı dışında sayılmıştır.
01.06.2015 tarihinde yürürlüğe giren yeni genel şartlar A.6. maddesinde;
Teminat Dışında Kalan Haller
a) İşletilme halinde olmayan araçların sebep olacağı zararlar,
b) Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri,
c) İlgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri,
ç) Sigortalının, eşinin, sigortalının usul ve fürunun, sigortalıya evlat edinme ilişkisiyle bağlı olanların, sigortalının birlikte yaşadığı kardeşlerinin, mallarına gelen zararlar sebebiyle ileri sürebilecekleri talepler,
d) Destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri,
e) Zarar görenlerin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eşya dışında sigortalı araçta veya bu araç vasıtasıyla çekilen römorkta/yarı römorkta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlardan dolayı sigortalıya karşı ileri sürülecek talepler,
f) Manevi tazminat talepleri,
g) Sigortalının, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği talepler,
ğ) Sigortalının aracına veya bu araç vasıtasıyla çekilen römorklara ve yarı römorklara veya çekilen araçlara gelecek zararlar nedeniyle ileri sürülecek talepler,
h) Çalınan veya gasp edilen araçların sebep oldukları ve Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalının sorumlu olmadığı zararlar, aracın çalındığını veya gasp edildiğini bilerek binen kişilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürülecek talepler ile çalan ve gasp eden kişilerin talepleri,
ı) Motorlu bisikletlerin kullanılmasından ileri gelen zararlar,
i) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda belirtilen terör eylemlerinde ve bu eylemlerden doğan sabotajda kullanılan araçların neden olduğu ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalının sorumlu olmadığı zararlar ile aracın terör eylemlerinde kullanıldığını veya kullanılacağını bilerek binen kişilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürecekleri talepler, aracı terör ve buna bağlı sabotaj eylemlerinde kullanan kişilerin talepleri,
j) Motorlu araç kazalarından dolayı toprak, yeraltı suları, iç sular, deniz ve havanın kirlenmesi ya da kirlenme tehlikesi nedeniyle temizleme, toplanan atıkların taşınması ve bertarafı masrafları ile biyolojik çeşitlilik, canlı kaynaklar ve doğal yaşama verilen zararlar nedeniyle bozulan çevrenin yeniden oluşturulması ile ilgili çevresel zararlardan ileri gelen talepler,
k) Gelir kaybı, kâr kaybı, iş durması ve kira mahrumiyeti gibi zarar verici olguya bağlı olarak oluşan yansıma veya dolaylı zararlar nedeniyle yöneltilecek tazminat talepleri,
l) İlgili mevzuatla genel hükümlere tâbi kılınan talepler,
m) 2918 sayılı Kanunun 104 üncü ve 105 inci maddelerinde düzenlenen sorumluluklar (Bu maddeler kapsamına dahil durumlar bu amaçla yaptırılan zorunlu mali sorumluluk sigortasına tâbidir.),
n) Cezai kovuşturmadan doğan tüm giderler ile idari ve adli para cezaları,
o) Bu Genel Şart ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler.
Sigortacının bu maddenin birinci paragrafının (d) bendi kapsamında olmasına rağmen ilgililere yaptığı tazminat ödemeleri için sigortalının terekesine ve tereke borçlusu olan mirasçılarına sigortalının kusuru oranında ve ilgili mevzuat dâhilinde müracaat hakkı saklıdır.
Şeklinde sayılmıştır. Genel şartlarda sigorta teminatı dışında sayılan hallerden b, c fıkraları ile d fıkrasının ilk cümlesi KTK 92. Maddesine eklenmiştir. Kanunda olmayıp genel şartlara yapılan atıf ile sigorta teminat kapsamı dışında tutulan en önemli değişiklik d fıkrasıdır. Bu fıkrada “Destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri” ifadesi ile hak sahipleri sigortalının sorumluluğunda olmayan bir başka anlatımla sigortalıya başvuramadığı tazminat taleplerini sigortacıya karşıda başvuramayacaktır. Ayrıca sigortalının sorumluluğu kapsamında olmakla birlikte hak sahibinin desteğinin kusuru varsa bu oranda sigortacıya tazminat talebinde bulunamayacaktır.
Örneğin desteğin sürücü olduğu aracın karıştığı trafik kazasında sürücü desteğin ölmesi durumunda bu sürücünün desteğinden yoksun kalanlar zorunlu sigortaya destek tazminatı talebinde bulunamayacaklardır. Daha somutlaştırmak gerekir ise baba, anne, eş veya çocuğunun sürücüsü olduğu araç ile yaptığı trafik kazası sonucu ölmüş ise bu kişinin desteğinden yoksun kalanlar desteğinin kullandığı araç ZMSS na başvuramayacaklardır. Yani artık mirasçılar sürücü desteklerinin tek taraflı trafik kazalarında ölmesi yada çift taralı trafik kazalarında kendi desteğinin kusuruna isabet eden kısım için desteğinin sürücüsü olduğu araç ZMSS’na karşısında üçüncü kişi konumunda sayılamayacaktır.
Ayrıca, destekten yoksun kalan hak sahipleri çift taraflı trafik kazasında kendi desteklerinin kusuruna denk gelen tazminat taleplerini nasıl sigortalıya karşı başvuramıyorsa sigorta şirketine karşıda talepte bulunamayacaktır. Örneğin A ve B sürücülerinin karıştığı trafik kazasında B ölmüş ise B nin desteğinden yoksun kalanlar kendi destekleri yani B nin kusuruna denk gelen tazminat taleplerini A nın ZMSS dan talep edemeyeceklerdir.
Doğrudan doğruya talep ve dava hakkı
| Madde 97 – (Değişik: 14/4/2016-6704/5 md.)
Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir. |
|
Eski Metin (Doğrudan doğruya talep ve dava hakkı: Madde 97 – Zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabileceği gibi dava da açabilir.) |
Bu maddede getirilen değişiklikle artık zarar gören hak sahipleri zorunlu mali sorumluluk sigortacısına karşı doğrudan dava açamayacaklardır. Önce sigortacıya tazminatın ödenmesi için genel şartlarda belirtilen belgeler ile yazılı başvuracaklar, yazılı başvurusundan itibaren 15 gün içinde cevap verilmez yada verilen cevap hak sahibini tatmin etmez ise hak sahibi tazminat için dava açabileceği gibi tahkime de başvurabilecektir.
Bu değişiklikle trafik kazaları nedeniyle zarara uğrayanlar sigortacıya dava açmadan önce mutlaka sigortacıya yazılı başvurmak zorundadırlar. Dava açabilmeleri için yazılı başvurusundan itibaren 15 günlük sürenin dolmuş olması gerekmektedir. Bir başka anlatımla yazılı başvuru ve başvurudan itibaren 15 günün geçmiş olması ZMSS’na tazminat davası açılmasının ön şartıdır. Bu ön şart yerine getirilmeden açılacak tazminat davalarında mahkeme ön şart yokluğu nedeniyle davayı HMK 114/2 ve 115/2 maddeleri gereği usulden reddedecektir.
Burada kanun koyucu hak sahibinin gerekli belgeler ile sigorta şirketine başvurması durumunda sigortacı tarafından tazminatın ödenebileceği durumlarda gereksiz dava açılmasını önlemek istemiştir. Temennimiz o dur ki sigorta şirketleri kendilerine gelen müracaatları eksperleri vasıtası en kısa sürede inceleterek hak sahiplerine gerekli ödemeleri yaparak hak sahipleri kadar sigortacılarında mahkemelerde koşuşturmalarının önüne geçmiş olurlar.
Tazminat ve giderlerin ödenmesi
| Madde 99 – Sigortacılar, hak sahibinin zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarıyla belirlenen belgeleri, sigortacının merkez veya kuruluşlarından birine ilettiği tarihten itibaren sekiz iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları içinde kalan miktarları hak sahibine ödemek zorundadırlar. Ödemeyi yapan sigortacı,ödenen miktarın sorumluluk oranlarında paylaşılmasını diğer sigortacılardan yazılı olarak talep eder. Diğer sigortacılar talep tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde kendilerine düşen miktarı talepte bulunana öder. Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar, 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar. |
| Gerekçesi
Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortasında dikkate alınan belgeler anılan sigorta kapsamındaki tazminatların gerektirdiği değerlendirme sürecine ve içeriğine göre çeşitlilik arz etmektedir. Mevcut hükümde çok sınırlı olarak yer alan belge düzeninin değişen şartlara uyumlaştırılması için düzenleme yapılmıştır. |
| Eski Metin
(Tazminat ve giderlerin ödenmesi: Madde 99 – Sigortacılar, hak sahibinin kaza veya zarara ilişkin tespit tutanağını veya bilirkişi raporunu, sigortacının merkez veya kuruluşlarından birine ilettiği tarihten itibaren sekiz iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları içinde kalan miktarları hak sahibine ödemek zorundadırlar. Ödemeyi yapan sigortacı, ödenen miktarın sorumluluk oranlarında paylaşılmasını diğer sigortacılardan yazılı olarak talep eder. Diğer sigortacılar talep tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde kendilerine düşen miktarı talepte bulunana öder. (Değişik: 21/5/1997 – 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar, 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.) |
Maddenin metnine “zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarıyla belirlenen belgeleri” cümlesi eklenmiştir. Bu ekleme ile birlikte hak sahiplerinin sigortacıya genel şartlarının “Tazminat Ve Giderlerin Ödenmesi” başlıklı B.2. maddesinin 2.1. fıkrasın da:
“Sigortacı hak sahibinin, kaza veya zararın tespit edilebilmesi için gerekli tüm belgeleri sigortacının merkez veya şubelerinden birine ilettiği tarihten itibaren sekiz işgünü içinde tazminatı hak sahibine öder. Sigortacının kendisine iletilen belgelere haklı olarak itiraz etmesi veya kendisinin hak sahibinden ya da başka bir kurumdan haklı olarak yeni bir belge talep etmesi halinde söz konusu süre yeni talep edilen belgenin sigortacının merkez veya şubelerinden birine iletilmesinden sonra başlar. Sigortacı hak sahibinden münhasıran hak sahibinin tazminat hakkını etkileyen bilgi ve belgeleri talep edebilir.” ifadesi ile zarar gören hak sahibinin hangi belgeleri sigortacıya iletmesi gerektiği belirtilmiştir. Buna göre;
- Kazanın tespit edilmesi için gerekli belgeler sunulacaktır. Bu belgeler genel şartlarda sayılmamış ancak bir trafik kazasının olduğu ve sigortalı aracın bu kazada yer aldığını gösterir bir belge olmalıdır. Polis memurlarınca tutulan trafik kaza tespit tutanağı, olay yeri tespit tutanağı yada sigortalı ile hak sahibi arasında tutulan ve sigortalının imzasını taşıyan kaza tespit tutanağı sigortacıya ibraz edilmelidir.
- Bir trafik kazasının olduğuna yönelik belge ibraz edildikten sonra ikinci olarak o trafik kazasında hak sahibinde meydana gelen zararları belirleyebilecek belgeler sigortacıya sunulmalıdır. Bunlar aracın fotoğrafları, ölüm halinde otopsi tutanağı, defin ruhsatı, yaralanma halinde geçici raporlar, mahkemece yapılmış tespit raporları ve keşif tutanakları ile zararın tüm kapsamları ile birlikte tespitine yarayan tüm belgeler sigortacının şubelerinden birine ibraz edilmelidir.
- Sigortacıya kazanın olduğu ve zararla ilgili belgeleri sunan kişi zarara uğrayan hak sahibi olduğunu gösterir belgeleri de sunmalıdır. Araç hasar bedeli isteniyorsa araç ruhsatı, geçici ve sürekli iş görmezlik tazminatı için maluliyet raporu, destekten yoksun kalma tazminatı için desteğin annesi, baba, oğlu, kızı yada eşi olduğunu, bir akrabalık bağı olmasa dahi destek tarafından desteklendiğini gösteren belgeler sunulmalıdır.
Hak sahibi tarafından sunulan belgeler sigortacı tarafından yetersiz görülür yada sigortacıyı tatmin etmez ise sigortacı yeni belge sunulmasını isteyebilecektir. Ancak sigortacının bu talebi ve itirazı haklı olmalıdır. Hak sahibi kazanın oluşuna ait kaza tespit tutanağını, kazadan hemen sonra çekilmiş fotoğrafları sunmuş, kazaya sigortalısının kusurlu hareketi ile sebebiyet verdiğini gösterir kaza tespit tutanağındaki beyanlar ile, ayrıca bu kaza nedeniyle zarara uğradığını sunduğu tespit raporu, hastane raporları, desteğine ait aile nüfus kayıt tablosu, defin ruhsatı gibi belgeleri sunarak ortaya koymuş ise sigortacının sırf tazminat ödemeyi geciktirmek, yada ödememesinin gerekçesi olarak hak sahibinin ulaşamayacağı, sunamayacağı bir belgeyi sunması istenerek temerrüde düşmesini uzatmaya çalışması Türk Medeni Kanunu’nun 2. Maddesinde düzenlenen objektif iyi niyet kuralları ile bağdaşmayacaktır. Açılacak davada hak sahibinin sunduğu belgelerin yeterliliğine karar verilmesi durumunda sigortacının temerrüt tarihi belgeleri sunmasından itibaren 8 günün dolması ile gerçekleşecektir.
SONUÇ OLARAK;
2918 SAYILI Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. Maddesindeki değişiklikle tazminat hesaplama usul ve esasları daha önce Borçlar Kanunu’nun haksız fiillerin düzenlendiği hükümlere atıf yapılırken yapılan yenilikte KTK ve genel şartlarda ki hükümlerin öncelikle uygulanacağı burada olmayan hükümler yönünden Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiillerle ilgili hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
KTK 92. Maddesinde ki değişiklik de ise maddeye g,h ve i fıkraları ile Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri, ilgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri ve bu KTK çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan taleplerzorunlu mali sorumluluk sigortası poliçe teminatı kapsamı dışında tutulmuştur.
KTK 97. Maddesinde ki değişiklikte hak sahipleri daha önce doğrudan ZMSS aleyhine dava açabilirken yeni düzenleme ile ZMSS belirtilen belgeler ile yazılı başvuru ve 15 günlük bekleme süresi öngörülmüş ve bu süre içinde cevap verilmez yada verilen cevap hak sahibini tatmin etmez ise dava açabilecek yada tahkime başvurabilecektir.
KTK 99. Maddesinde ki değişiklikte ise zorunlu sigortacının temerrüde düşmesi yeniden düzenlenerek genel şartlarda belirtilen belgelerin sunulması ile 8 günlük sürenin başlayacağı düzenlenmiştir.
Bu değişiklik genel olarak değerlendirildiğinde zorunlu mali sorumluluk sigortacının sorumluluk alanını daralttığı, tazminat hesaplama usul ve esaslarını genel şartlarda ki hükümlere bağladığı doğrudan dava imkanını kaldırılarak sigortacıya başvuruyu dava ön şartı olarak öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
01.05.2016
Hüseyin Tuztaş
(Yargıtay Üyesi)